Słowo od kuratora
/ Wolność pod wulkanem

Artur Liebhart, kurator programu filmowego AAFF, Fot. Grzegorz Mehring / Archiwum ECS

Filmy tegorocznej edycji AAFF łączy pewna wspólna cecha: ich bohaterowie mają świadomość wielkiej zmiany. Tej, która już wpłynęła na ich życie lub tej, która właśnie nadchodzi. Filmy skłaniają do pytania: Co ja zrobiłbym w takiej sytuacji?
Niektóre z nich wręcz wzywają do działania, do współtworzenia pozytywnej zmiany, jak Abortion Dream Team i Przynoszę ci dzikość. Reakcje bohaterów filmów na fundamentalne zmiany są wyrazem ich poczucia wolności. Bohater filmu Minghun (świetna kreacja Marcina Dorocińskiego) może zamknąć się w sobie, odrzucić wszystko, co ingeruje w jego ból. Wybiera inną drogę, choć wydaje mu się szalona, znajduje w niej nowe znaczenia. Bohaterowie filmu Pod wulkanem z wakacjuszy stają się emigrantami wojennymi. Budzą się demony rodzinne. Chcąc pójść dalej w tej tragicznej sytuacji, trzeba dać sobie z nimi radę.
Bohaterki indyjskiego filmu Wszystkie odcienie światła (Nagroda Jury na festiwalu w Cannes 2024) próbują wyrwać się z zatęchłej struktury społecznej, wbrew nakazom religijnym szukać swojej wolności. Nie chcą poddać się iluzji swojej, relatywnie dobrej, sytuacji życiowej. Chcą więcej, chcą prawdziwej wolności ze wszystkimi jej odcieniami, bez względu na koszty. Bohaterki i bohaterowie filmu Kolonia nr 5 stają w obronie własnej idyllicznej, choć biednej przeszłości. Nie pozwalają na rozbiórkę domu swojego dzieciństwa, budynku nr 5, do której dąży nowy burmistrz, spadochroniarz polityczny w ich miasteczku. Strukturalny rasizm, gniew mieszkańców, czy jest jakieś wyjście z tej sytuacji? Dzisiejsza Francja w pigułce.
Film Democracy Noir oglądamy z naszej perspektywy. Czy wyborczy głos może jeszcze coś zmienić na Węgrzech? Czy system jest już tam domknięty? Węgry Orbána w filmie Connie Field jawią się nam jak niezrealizowany, bo przerwany wyborami 15 października, scenariusz pisany też dla nas.
Czy ktoś stworzył już scenariusz o konflikcie izraelsko-palestyńskim? Czy jest możliwość jego zmiany? W filmie Nie chcemy innej ziemi okazuje się, że pomimo plemiennej nienawiści wokoło, inny świat jest możliwy. Palestyński aktywista i żydowski dziennikarz ramię w ramię walczą z niesprawiedliwością, która dotyka zagrożonych wysiedleniem mieszkańców wioski na Zachodnim Brzegu Jordanu. Przykład będzie szedł z dołu, na pewno nie z góry, w tym konflikcie przykłady wspólnego działania będą na wagę pokoju. Milczenie Julie jest bardzo głośne. Utalentowana tenisistka próbuje zamknąć oczy na to, co dzieje się w jej bliskim otoczeniu. Nie chce zauważać zła, czy wie coś, czego nie chce powiedzieć? Kariera jest dla niej najważniejsza. Ale to coś się już stało i zmieniło ją na zawsze.
W dwóch produkcjach bohaterem drugoplanowym jest Puszcza Białowieska.
W filmie Simona Kossak pojawienie się tytułowej bohaterki w puszczy wywołało zmiany wśród wielu. Zmiany w rozumieniu czym jest natura i jaki należy się jej szacunek. W filmie Las puszcza staje się miejscem tragedii uchodźców i dramatu rodziny z miasta, która próbowała uciec od świata polityki właśnie tam.
Filmy 18 AAFF ostrzegają – nie uciekniemy przed problemami świata, bo cały świat mieści się w naszej głowie i naszych emocjach. Cały świat jest naszym domem, bez którego stajemy się bezbronni. Jesteśmy wszyscy pod wulkanem i tylko nasze wybory każdego dnia mogą temu zaradzić.

Zapraszam Państwa na kolejną odsłonę zadumy nad wymiarami naszej wolności poprzez sztukę filmową.