Wokół filmu „Kryształ” w reż. Daryi Zhuk

Serdecznie zapraszamy do udziału w projekcji filmu Kryształ (2018) w reż. Daryi Zhuk, opowiadającego o białoruskiej transformacji z lat 90. XX wieku. Po projekcji odbędzie się dyskusja na temat białoruskiego oraz polskiego doświadczenia przemian ustrojowych i pamięci o tych procesach dzisiaj.

Akcja filmu rozgrywa się w nowo powstałej Białorusi, wkrótce po rozpadzie ZSRR w 1991 roku. Kryształ śledzi losy młodej dziewczyny, Eweliny, która marzy o przeprowadzce do Chicago, aby realizować swoją pasję związaną z muzyką house. Jednak gdy uzyskanie amerykańskiej wizy nastręcza trudności, zdeterminowana do ucieczki z kraju młoda kobieta podejmuje ryzyko kupienia na czarnym rynku zaświadczenia pracodawcy o gotowości zatrudnienia jej. Kryształ to opowieść o kobiecie i jej kraju, gdzie poczucie własnej wartości i przynależności dopiero się kształtują.

Darya Zhuk jest urodzoną w Białorusi reżyserką filmową. Jej filmy krótkometrażowe miały premierę m.in. na festiwalach filmów niezależnych SXSW, Tarkovsky, Oaxaca, Atlanta, Palm Springs, Koroche, Santa Fe. Jest absolwentką programu MFA (Master of Fine Arts) Uniwersytetu Columbia w Nowym Jorku. Kryształ, jej debiut fabularny, otworzył konkurs East of the West w Karlowych Warach i zdobył Grand Prix na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Odessie. Reżyserka mieszka i tworzy między Mińskiem a Brooklynem.

W dyskusji, która odbędzie się po projekcji filmu, wezmą udział Kacper Dziekan, Sviatlana Rasliakova i Magda Szcześniak, a spotkanie poprowadzą Agnieszka Mrozik i Andrei Zavadski. Pytania, na które będziemy szukać odpowiedzi, brzmią: Jakie są kluczowe cechy białoruskiej „transformacji”, tak jak została ona przedstawiona w filmie? Co Kryształ mówi nam o aspektach genderowych czasu przemian? Czy (i w jakim sensie) można porównać białoruskie doświadczenie z polskim? Czy okresy transformacji mają wymiar transnarodowy?

Wydarzenie jest częścią projektu badawczego Constructive Advanced Thinking (CAT) pt. „Reconstituting Publics through Remembering Transitions: Facilitating Critical Engagement with the 1980-90s on Local and Transnational Scales” [Odbudowywanie społeczności poprzez pamiętanie o czasach przemian. Wspieranie krytycznego podejścia do lat 80–90 XX wieku w ujęciu lokalnym i ponadnarodowym]. Realizowany przez dr Agnieszkę Mrozik (Polska Akademia Nauk), dr Ksenię Robbe (Uniwersytet w Groningen), dra Andreia Zavadskiego (Uniwersytet Humboldta w Berlinie) i Alexandra Formozova (Transition Dialogue), projekt ten poświęcony jest dialogicznemu pamiętaniu okresu transformacji z przełomu lat 80. i 90. XX wieku w kilku krajach Europy Wschodniej, w tym w Polsce.

Wydarzenie odbywa się przy wsparciu Europejskiego Centrum Solidarności i Biura Regionalnego Fundacji Friedricha Eberta Dialog Europa Wschodnia, a także we współpracy z „Transition Dialogue”, wspieranej przez niemiecką Federalną Agencję Edukacji Obywatelskiej.

W dyskusji wezmą udział:

Kacper Dziekan – historyk i wschodoznawca. Pracuje w Europejskim Centrum Solidarności, gdzie jest zaangażowany w projekty edukacyjne, kulturalne, społeczne, historyczne i obywatelskie, zwłaszcza dotyczące krajów poradzieckich i Europy Środkowo-Wschodniej. Stypendysta Landecker Democracy Fellowship, prowadzonego we współpracy z Humanity in Action oraz doktorant na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Były stypendysta programu Fulbrighta na Uniwersytecie Kalifornijskim w Berkeley. Absolwent Europejskiej Akademii Dyplomatów, Moskiewskiej Szkoły Edukacji Obywatelskiej oraz były student Irkuckiego Uniwersytetu Państwowego w Rosji.

Sviatlana Rasliakova – psycholożka, obecnie pracuje w Laboratorium Innowacji Społecznych w Gdyni i zajmuje się animacją międzykulturową. Wcześniej współpracowała z Europejskim Centrum Solidarności przy programie integracyjnym dla cudzoziemców CZEŚĆ. Pochodzi z Białorusi, skąd wyjechała z powodów politycznych. W Polsce mieszka ponad 10 lat i aktywnie uczestniczy w życiu społecznym Trójmiasta.

Dr Magda Szcześniak – kulturoznawczyni i historyczka kultury, adiuntkta w Instytucie Kultury Polskiej Uniwersytetu Warszawskiego, kieruje specjalizacją „Kultura wizualna”. Autorka książki Normy widzialności. Tożsamość w czasach transformacji (2016) oraz licznych artykułów naukowych w czasopismach krajowych i międzynarodowych. Stypendystka Fundacji Fulbrighta, Narodowego Centrum Nauki, Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego, laureatka Nagrody Naukowej Polityki. Obecnie pracuje nad książką Poruszeni. Awans i emocje w socjalistycznej Polsce oraz tomem zbiorowym Picturing Post-industrialism (wspólnie z dr Frances Guerin).

Spotkanie poprowadzą:

Dr Agnieszka Mrozik – adiunktka w Instytucie Badań Literackich PAN, gdzie jest związana z Ośrodkiem Studiów Kulturowych i Literackich nad Komunizmem oraz Zespołem „Archiwum Kobiet”. Autorka książki Akuszerki transformacji. Kobiety, literatura i władza w Polsce po 1989 roku (2012). Współredagowała m.in. Gender, Generations, and Communism in Central and Eastern Europe and Beyond (2020) oraz Historical Memory of Central and East European Communism (2018). W 2022 roku ukaże się jej książka Architektki PRL-u. Komunistki, literatura i emancypacja kobiet w powojennej Polsce.

Dr Andrei Zavadski – pracuje na przecięciu studiów nad pamięcią i historią publiczną oraz studiów nad mediami i badaniami nad muzeami. Po uzyskaniu stopnia doktora na Wolnym Uniwersytecie Berlina był związany z Centrum Badań Antropologicznych nad Muzeami i Dziedzictwem na Uniwersytecie Humboldta w Berlinie. ​​Obecnie jest stypendystą w Centrum Historii Współczesnej w Poczdamie (ZZF) w ramach Sieci Badawczej Leibniz „Wartość Przeszłości”.

miejsce | sala nr 3.19 (III piętro)