SOLIDARNI Z BIAŁORUSIĄ
DZIEŃ GODNOŚCI

Według obwieszczenia białoruskiej Centralnej Komisji Wyborczej, 9 sierpnia 2020 roku na Alaksandra Łukaszenkę głos oddało 80,2% głosujących. Na drugim miejscu miała uplasować się z poparciem 9,9% jego główna kontrkandydatka – Swiatłana Cichanouska. Ludzie nie uwierzyli w taki podział głosów. Ulice Mińska i innych miast zapełniły się nieznanymi dotąd tłumami protestujących, według których prawowitą zwyciężczynią wyborów była Swiatłana Cichanouska. Autorytarny reżim odpowiedział represjami na niewyobrażalną skalę – zatrzymano 30 tys. osób, tysiące trafiły do więzień, dziesiątki tysięcy utraciło pracę i prawo do zatrudnienia, a setki tysięcy zmuszono do emigracji. Od sierpnia 2020 do lipca 2025 roku w procesach politycznych wyroki usłyszało 8421 przeciwnik Łukaszenki, również nieletnich. Życie straciło przynajmniej 12 osób.
Od pięciu lat trwają prześladowania. Ludzie codziennie są zatrzymywani, zaocznie sądzeni, tracą majątki i obywatelstwo. Na miejsce wypuszczanych na wolność w obecności kamer więźniów politycznych, natychmiast zatrzymywani i osadzani są nowi.
Przybywajcie, solidarni z Białorusią!

organizatorzy | miasto Gdańsk, Samorząd Województwa Pomorskiego, Europejskie Centrum Solidarności, Białoruskie Towarzystwo Kulturalne „Chatka”, Stowarzyszenie Białorusinów Pomorza, białoruska społeczność Gdańsk 23.34, Centrum Praw Człowieka „Viasna”

patronat honorowy | Magdalena Czarzyńska-Jachim, prezydent Sopotu

partnerzy medialni | Biełsat TV, Rádio Free Europe / Radio Liberty

Program

10.00–20.00
30 | wystawa plakatów Arthura Vakarova
/ ECS, ogród zimowy
/ wstęp wolny
Arthur Vakarov to znany białoruski projektant i animator kultury, który w czerwcu 2022 roku musiał opuścić ojczyznę. W trzydziestu pracach odnosi się do palących tematów politycznych, społecznych i ekonomicznych. Tytułowa liczba „30” jest symboliczna, Alaksandr Łukaszenka już od ponad trzydziestu lat sprawuje urząd prezydenta Białorusi.
– Zdecydowałem, że trzeba zrobić coś, aby pokazać z mojej perspektywy konsekwencje tych trzydziestu lat – mówi autor, przeczuwając, że z okazji 30-lecia rządów Łukaszenki rozbrzmiewać będą propagandowe pieśni o tym, jak ten uratował kołchozy…
Wystawa powstała przy wsparciu biura białoruskiej demokratycznej liderki Swiatłany Cichanouskiej.
W ECS miała premierę podczas Forum Kościuszkowskiego w lutym 2025, spotkała się wówczas z dużym zainteresowaniem publiczności i mediów.

13.00–20.00
Pod białymi skrzydłami | strefa społeczna
/ ECS, ogród zimowy (parter)
/ wstęp wolny
Białoruski kiermasz – unikatowe rękodzieło i książki w języku białoruskim z wydawnictw: Białoruska Biblioteka Internetowa Kamunikat.org, Gutenberg Publisher, Yanushkevich, a także lokalne smaki, którymi podzieli się kilka białoruskich lokali gastronomicznych – Amber Crust, Kawa i Ludzie, Le Delice,

13.00–14.00
Marsz godności | społeczna akcja przeciw represjom w Białorusi
/ Fontanna Neptuna
/ wstęp wolny
Marsz odbędzie się w piątą rocznicę sfaszyzowanych wyborów w Białorusiaby przypomnieć światu o represjach, jakie dotykają tam obywatelki i obywateli. Solidaryzujemy się z więźniami politycznymi reżimu Łukaszenki, wspieramy walkę przeciwko dyktaturze i wojnie w Ukrainie. Marsz przejdzie nową trasą: ul. Długa, Złota Brama, Targ Węglowy, Targ Drzewny i ulice Kowalska, Korzenna, Jana Heweliusza, Rajska, aż do placu Solidarności.
Finał zaplanowano w ogrodzie zimowym ECS.

14.00–14.30
Solidarni z Białorusią | wiec
/ ECS, plenerowa wystawa Wolna Białoruś obok historycznej stoczniowej Bramy nr 2
/ wstęp wolny
Wiec z udziałem przedstawicieli społeczności białoruskiej, władz samorządowych i aktywistów.
Minuta ciszy ku pamięci ofiar represji.
oprawa muzyczna | Jauhien Barysznikau, białoruski folklorysta, kompozytor i poeta

14.00–18.00
Дваццаць dwadzieścia (2020) | strefa dziecięca
/ ECS, sala wielofunkcyjna (parter)
/ wstęp wolny
Integracyjne warsztaty dla dzieci tworzenia poklatkowych animacji, prowadzone w językach polskim i białoruskim.
Jest to analogowa technika animacji polegająca na tworzeniu iluzji ruchu ze statycznych obrazów. Uczestniczki i uczestnicy ożywią swoje prace plastyczne – rysunki, wycinanki lub co tylko wytworzą. Przed kamerą powstaną impresje z elementami kolażu. Materiał po warsztatach zostanie zmontowany i udźwiękowiony we wspólne dzieło filmowe, który będzie można zobaczyć na profilach społecznościowych organizatorów wydarzenia.

15.00–16.30
Głosy wolności | spotkanie z byłymi więźniami politycznymi
/ ECS, Biblioteka (1 piętro)
/ wstęp wolny
/ tłumaczenie na język polski
Rozmowa z byłymi więźniami politycznymi o wydarzeniach ostatnich lat w Białorusi – o życiu przed i po Rewolucji Godności, o prześladowaniach ludzi na wolności i o wolności ludzi w więzieniu.
Moderatorem spotkania będzie Michał Kacewicz, redaktor Bielsat TV, który od lat zajmuje się tematyką dotyczącą Europy Wschodniej i Rosji.
Goście
Alana Tadege Gebremariam | działaczka społeczna, jedna z najbardziej rozpoznawalnych aktywistek studenckiego ruchu opozycyjnego w Białorusi
Iryna Shchasnaya | działaczka społeczna, przedstawicielka stowarzyszenia więźniów politycznych Да волі (Da voli)
Ihar Karnei | przez długi czas pracował jako dziennikarz Radio Swoboda, znany jest jako eseista, autor tekstów o dziedzictwie kulturowym i historycznym Białorusi, 21 czerwca przy wsparciu Stanów Zjednoczonych odzyskał wolność wraz z trzynastoma innymi więźniami politycznymi

17.00–18.00
Solidarność słów | spotkanie literackie wokół białoruskiej i europejskiej twórczości
/ ECS, Biblioteka (1 piętro)
/ wstęp wolny
/ tłumaczenie na język polski
Spotkanie literackie z pisarzami – Alhierdem Bacharewiczem i Julią Cimafiejewą.
Jego tytuł odwołuje się zarówno do idei dialogu międzykulturowego, jak i do roli literatury jako przestrzeni refleksji nad współczesną sytuacją Białorusinów. Autorzy podzielą się doświadczeniami twórczymi i osobistymi dotyczącymi wolności, migracji, języka i tożsamości w kontekście zmieniającej się Europy. Spotkanie stanie się także okazją do prezentacji nowych tłumaczeń ich książek na język polski.
Moderatorką będzie Valancina Andrejeva, szef-redaktorka wydawnictwa Gutenberg Publisher.
Alhierd Bacharewicz | Pisarz i eseista, który bywa określany najbardziej europejskim białoruskim pisarzem. Jego twórczość to literacki dialog z kulturą całego kontynentu. Członek Białoruskiego PEN Clubu. Autor wielokrotnie nagradzanych książek, w tym powieści „Psy Europy”, która otrzymała Lipską Nagrodę Książkową za Europejskie Porozumienie (Leipziger Buchpreis zur Europäischen Verständigung, 2025), a wkrótce ukaże się na polskim rynku wydawniczym. Jego książka „Sroka na szubienicy” znalazła się na krótkiej liście Nagrody Angelus (2022).
Julia Cimafiejewa | Pisarka i tłumaczka. Członkini Białoruskiego PEN Clubu. Autorka tomów poetyckich, w tym „Autoportretu w postaci pestki awokado”. Jej książka dokumentalna „Miński dziennik”, opisująca wydarzenia w Białorusi w 2020 roku, została przełożona na sześć języków. W tym roku ukaże się jej nowa książka poetycka „Krowazwarot”. Cimafiejewa  brała udział w gdańskim projekcie „Kosmos pachnie ziemią. Gdańsk dla Białorusi”, realizowanym przez Instytut Kultury Miejskiej.

18.30–20.00
Lavon Volski | koncert
/ ECS, audytorium (parter)
/ pobierz bezpłatne wejściówki 
Lavon Volski to znany klasyk białoruskiej undergroundowej sceny rockowej, zakazany w Białorusi od ponad piętnastu lat. Zaprezentuje tego wieczoru utwory z płyty – „Listy palitviaźniam”.