Reagujemy!
Spotkanie 2

/ GDAŃSK
/ EUROPEJSKIE CENTRUM SOLIDARNOŚCI
/ GDAŃSKI TEATR SZEKSPIROWSKI

Otwarta sieć organizatorek i organizatorów kultury REAGUJEMY! to przestrzeń inspiracji, wymiany idei i dobrych doświadczeń w pracy w społeczeństwie wielokulturowym, którym już jesteśmy. Została zainicjowana w czerwcu w Poznaniu, podczas festiwalu Malta. Do sieci przystąpiło blisko 40 osób. Wszystkie – zarówno pracujące w publicznych instytucjach w dużych miastach, ośrodkach kultury w mniejszych miejscowościach, jak i w organizacjach pozarządowych oraz tworzące grupy nieformalne – w swoich działaniach używają instrumentarium kulturowego.

Podczas pierwszego spotkania w Poznaniu uczestniczki i uczestnicy przyglądali się inicjatywom tworzonym przez instytucje zagraniczne, mające wieloletnie doświadczenie pracy z wielokulturowym odbiorcą, a także oddolnym przedsięwzięciom kulturalnym, organizowanym przez osoby z doświadczeniem migracyjnym w Poznaniu i Warszawie.

Praca w grupach stolikowych skupiała się na kilku zagadnieniach: jakości działań kulturalnych i rozumieniu pojęć „różnorodność” i „inkluzja”, włączaniu mieszkańców w działania na rzecz inkluzji, szczególnie w mniejszych miejscowościach i formule samej sieci – jak powinna funkcjonować w przyszłości. Dotyczyła też sytuacji trudnych, związanych z wielokulturowością – jak na nie reagować i jak im zapobiegać.

W Gdańsku będziemy rozwijać wątki poruszane podczas spotkania w Poznaniu, ale chcemy też poszerzyć perspektywę. REAGUJEMY!, ale też JESTEŚMY! Jesteśmy RAZEM z nowymi mieszkańcami naszych miast i wsi. Partnersko. Wyzwań jest wiele.

Inkluzję powinniśmy tworzyć poprzez długofalowe procesy, niewidoczne na zewnątrz, a nie wyłącznie jako event, służący promocji instytucji. Język, jakim się posługujemy, ma być równościowy, aby integrował, a nie separował. Nieodzowne jest stwarzanie warunków do uczestnictwa i angażowania migrantów i migrantek, tych przymusowych i tych z wyboru. To są obowiązki wynikające ze współczesności, która zmienia się czasem szybciej, niż jesteśmy w stanie zareagować. Wierzymy jednak, że ucząc się i pracując wspólnie, będąc w tym procesie  razem, uda nam się strategicznie zmienić nasze instytucje i organizacje kultury tak, aby służyły wszystkim mieszkańcom, niezależnie od ich pochodzenia. Jesteśmy z nimi i dla nich.

W pierwszym dniu spotkania sieci w Gdańsku uczestnicy i uczestniczki wezmą udział w części programu podsumowującego pięć lat funkcjonowania programu i przestrzeni SOLIDARNOŚĆ CODZIENNIE, projektu Europejskiego Centrum Solidarności, służącego wzmacnianiu aktywności społecznej i upowszechnianiu praw człowieka. Porozmawiamy o zmianie, jakiej jesteśmy świadkami, i o elastyczności, która jest niezbędna, aby budować odporne i solidarne społeczności. Będziemy też uczestnikami niezwykłego działania artystycznego, osnutego na historii uchodźczyni z Czeczenii, dziś aktywistki na rzecz równego traktowania migrantów i migrantek. Drugi dzień będzie poświęcony rozwojowi sieci i uwspólnieniu pojęć, jakimi posługuje się sieć, definiując wyzwania stojące przed organizatorkami i organizatorami kultury – wielokulturowość, międzykulturowość, transkulturowość. Przyjrzymy się również dobrym praktykom kultury włączającej na Pomorzu. Opiekunami spotkania w Gdańsku są Europejskie Centrum Solidarności oraz Gdański Teatr Szekspirowski.

PROGRAM
26/08/2022 PIĄTEK
/ Europejskie Centrum Solidarności

Wojna jest doświadczeniem granicznym – odczuwamy wdzięczność, że nie musimy w tym doświadczeniu uczestniczyć bezpośrednio, walczyć z wrogiem, zabijać, uciekać z kraju, żegnać najbliższych. To nie oznacza jednak, że to doświadczenie jest nam obojętne. Szczególnie, jeśli wojna jest tak blisko. Zmusza nas ona do reakcji i myślenia o tym, czy świat, który znamy, jest nadal aktualny. Pojawia się lęk przed zmianą, bo jest nagła i radykalna.

Jaka jest więc nasza rola – społeczniczek i społeczników, urzędniczek i urzędników, organizatorek i organizatorów kultury – dziś, w czasie kryzysu humanitarnego na granicy polsko-białoruskiej, agresji Rosji na Ukrainę oraz przymusowej, masowej migracji do Polski.

Instytucje – publiczne i społeczne – służą człowiekowi, jeśli bronią uniwersalnych wartości, chronią prawa człowieka. Ich zadaniem jest zbliżać ludzi codziennie, tworzyć niekomercyjną, otwartą i bezpieczną przestrzeń do dialogu, rozwoju, tworzenia więzi. Bez spotkania obywateli instytucje tracą swoją moc. W tym duchu pięć lat temu utworzyliśmy w Europejskim Centrum Solidarności przestrzeń SOLIDARNOŚĆ CODZIENNIE. Zapraszamy Was na jej urodziny! Zastanówmy się wspólnie, jak przygotować się na przyszłość.

/ 11.00–12.00
/ ECS, sala warsztatowa (3 piętro)
REAGUJEMY!
MAPOWANIE SIECI
PODSUMOWANIE PIERWSZEGO SPOTKANIA SIECI W POZNANIU
WPROWADZENIE DO PROGRAMU SPOTKANIA W GDAŃSKU

/ 12.00–12.30
/ plac przy ECS, okrągły stół
drugie śniadanie i kawa fair trade

 / 12.30–14.00
/ ECS, biblioteka (1 piętro)
Wielkie Nadzieje. Czy może być lepiej?
wykład z dyskusją

Badaczom współczesności chcemy zadać pytanie o to, w jakim punkcie jesteśmy jako ludzkość. Czy z naukowego punktu widzenia mamy szansę na przetrwanie jako wspólnota – budując mury zamiast mostów, rezygnując z aktywności społecznej, ograniczając ludzkie odruchy i komercjalizując niemal wszystkie obszary naszego życia? Z jak głębokim kryzysem się mierzymy i co on mówi nam o nas? Czy uda nam się wytworzyć nowe formy solidarności i zaufania, aby budować otwarte, inkluzywne społeczności, bez nierówności i dyskryminacji? Jak tworzyć przyjazne instytucje – publiczne i społeczne – bez rywalizacji o kurczące się zasoby, w szacunku dla różnorodności i w dostępności? Czy może być lepiej? Gdzie szukać nadziei?
dr Anna Materska-Sosnowska, politolożka, adiunktka na Wydziale Nauk Politycznych i Stosunków Międzynarodowych Uniwersytetu Warszawskiego
dr Robert Sobiech, socjolog, wykładowca akademicki i dyrektor Instytutu Polityk Publicznych Collegium Civitas
prowadząca | dr Anna Strzałkowska, socjolożka, działaczka na rzecz praw człowieka, ECS

/ 14.00–15.30
/ plac przy ECS, okrągły stół
/ PRZERWA OBIADOWA

/ 15.30–18.00
/ ECS, sale warsztatowe, Solidarność Codziennie (3 piętro)
ZMIANA I LĘK / ELASTYCZNOŚĆ / SPOKÓJ
warsztaty non-fiction
Żyjemy w czasach permanentnej zmiany we wszystkich dziedzinach naszego życia. Czasami zmiana przychodzi powoli i jesteśmy w stanie ją przyjąć, czasem jednak jest gwałtowna, jak wojna i przymusowe migracje, pandemia i lockdowny. Za nimi idą kryzysy, m.in. gospodarcze, które z kolei prowokują inne problemy. Taka zmiana wywołuje w nas lęk – o siebie, o świat, który znamy, o równowagę między ciągłością a zmianą. My – organizatorki i organizatorzy kultury, społeczniczki i społecznicy, urzędniczki i urzędnicy – mamy powinność zareagowania na zmianę i skutki, jakie ze sobą niesie, pozytywne lub negatywne. Nie chcąc poddać się lękowi, jaki może powodować zmiana, budujemy odporność – staramy się elastycznie dostosowywać do zmieniających się warunków, adaptować w nowym otoczeniu, tworząc przestrzeń do odzyskiwania sił osłabionych zmianą i lękiem.
A do tego potrzebny jest spokój. Te cztery doświadczenia – zmiana, lęk, elastyczność i spokój – będą przedmiotem warsztatów, które pomogą nam w zrozumieniu ich specyfiki i – mamy nadzieję – pomogą w lepszym konstruowaniu programów naszych instytucji publicznych i społecznych.

• doświadczenie zmiany i lęku
  prowadząca | Lidia Chylewska-Barakat, psycholożka kliniczna i rodzinna, psychotraumatolożka, pracowniczka naukowo-dydaktyczna Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, która specjalizuje się w interwencji kryzysowej, terapii traum i zaburzeń lękowych oraz depresji

• doświadczenie elastyczności
  case study program cześć!
  prowadzące | Anna Fedas, trenerka, animatorka projektów społecznych, badawczych i kulturalnych, Program Aktywni Obywatele, Fundacja im. Stefana Batorego oraz Tatiana Gushchina, psycholożka, specjalistka ds. animacji społecznej w ECS, koordynatorka programu CZEŚĆ! 

• doświadczenie spokoju
  prowadzące | Kolektyw Ucieleśnienie, nieformalna grupa praktyczek różnorodnych nurtów pracy z ciałem – poprzez warsztaty, edukację (w tym przez broszurę „Somatyka DIY”) upowszechnia techniki, za pomocą których możemy wesprzeć siebie lub bliskie osoby po obciążającym psychicznie zdarzeniu

/ 18.00–20.00
/ plac przy ECS, okrągły stół
CZAS WOLNY / DLA ZAINTERESOWANYCH:
podwieczorek społeczny À la SOLIDARNOŚĆ CODZIENNIE
Prezentacja publikacji „SOLIDARNOŚĆ CODZIENNIE. PORĘCZNIK”
i rozmowa o miejscach otwartych w budowaniu relacji społecznych
Sylwia Bruna, ekspertka ds. animacji społecznej w ECS
Bartosz Rief, ekspert ds. projektów społecznych w ECS
Adam Markuszewski, Centrum Komunikacji Społecznej m.st. Warszawy
Paulina Pohl, działaczka społeczna, Dom Filmowy
prowadząca | Magda Świerczyńska-Dolot, reportażystka, Fundacja Audionomia

/ 20.00–21.00
/ ECS, ogród zimowy (parter)
Wyjście z Ur
Performatywne czytanie tekstu
kanwa opowieści | historia Khedi Alievej
tekst i reżyseria | Rita Jankowska
występują | uchodźczynie i aktywistki na rzecz praw człowieka
udział specjalny | Khedi Alieva

 / 21.00–23.00
/ tereny stoczniowe, warsztat kolektywu CUMY, ul. Wyposażeniowców (budynek dawnej hartowni)
stoczniowe after party

27/08/2022 SOBOTA
/ GDAŃSKI TEATR SZEKSPIROWSKI

Mierząc się z nowymi zadaniami wynikającymi z migracji, organizatorzy i organizatorki kultury często wymiennie używają pojęć, charakteryzujących wyzwania społeczeństwa różnorodnego kulturowo. Sieć REAUJEMY! jest m.in. po to, aby te pojęcia uwspólnić. Abyśmy rozumieli to samo mówiąc: wielokulturowość, międzykulturowość, transkulturowość. Abyśmy potrafili odróżnić integrację od inkluzji. Abyśmy rozumieli, do czego dążymy i robili to świadomie. Abyśmy umiejętnie budowali międzykulturowe instytucje, społeczności, miasta.

/ 10.00–11.30
/ GTS, sala Spotkań
INTEGRACJA VS. INKLUZJA. DO CZEGO DĄŻYMY?
WYSTĄPIENIA Z DYSKUSJĄ
Marta Siciarek, koordynatorka regionalnej polityki migracyjnej, Kancelaria Marszałka Województwa Pomorskiego, współtwórczyni Gdańskiego Modelu Integracji Migrantów
Vera Zalutskaya, kuratorka sztuki współczesnej, absolwentka Europejskiego Uniwersytetu Humanistycznego w Wilnie i Uniwersytetu Jagiellońskiego
prowadząca | Iwona Zając, malarka, autorka murali i projektów multimedialnych (tbc)

/ 11.30–12.00
/ dziedziniec GTS
KAWA

/ 12.00–14.00
/ GTS, sala Spotkań
REAGUJEMY!
PRACA W GRUPACH ROBOCZYCH

• INKLUZYWNE INSTYTUCJE I ORGANIZACJE KULTURY
  Pogłębienie namysłu nad rolą instytucji kultury i sztuki w budowaniu inkluzywnego społeczeństwa.
  Jak tworzyć otwarte, przyjazne instytucje nie segregujące odbiorców? Jakim językiem mówić, aby łączył, a nie separował? Czy mamy zgodę na to, aby nie epatować działaniami na rzecz migrantów i w sposób często niewidoczny na zewnątrz budować inkluzywne instytucje?
• FORMALIZACJA SIECI
  Kontynuacja namysłu nad formułą sieci w przyszłości. Co oznacza przystąpienie do otwartej sieci organizatorów i organizatorek kultury? Czy jest to deklaracja formalna, czy uznanie uzgodnionych wartości? Jakie to są wartości? Jak uzgadniamy zadania sieci? Jakie obowiązki ma instytucja/organizacja należącą do sieci?
•  DO DECYZJI UCZESTNIKÓW SPOTKANIA
  W formularzu zgłoszeniowym pytamy potencjalnych uczestników o tematy, które chcieliby poruszyć podczas spotkania w Gdańsku. Czekamy na propozycje.

/ 14.00–15.00
/ dziedziniec GTS
PRZERWA OBIADOWA

/ 15.00–16.00
/ GTS, sala Spotkań
WIELOKULTURA. DOBRE PRAKTYKI NA POMORZU
PECHA KUCHA
m.in.:
/ Savchenko Gallery
/ Stowarzyszenie Białorusinów Pomorza
/ Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna w Gdańsku
/ Biblioteka Gdynia
/ Stowarzyszenie Arbuz
/ Nadbałtyckie Centrum Kultury

16.00–17.00
/ GTS, sala Spotkań
PODSUMOWANIE PRACY W GRUPACH I PLANY NA PRZYSZŁOŚĆ