Gdzie jest Dziecię?

/ pierwsze publiczne wykonanie: 10 KOLĘDOWANIE W ECS, 6 stycznia 2024, godz. 18.00
/ bezpłatne bilety będzie można pobierać online lub w kasie ECS od 3 stycznia 2024, godz. 10.00

„Gdzie jest Dziecię?” to czwarta kolęda z kolekcji ECS. Utwory powstają co roku w ramach projektu Kolędowanie w ECS. Premiera online klipu odbywa się przed Wigilią, a pierwsze publiczne wykonanie podczas wspólnego kolędowania w ogrodzie zimowym ECS, w pierwszą sobotę stycznia. Twórcami zawsze są lokalni artyści i bardzo często nawiązanie w tekście czy animacji przywołuje Gdańsk.

Duet twórczy
Jednym z tropów dla nowego utworu mieli być Trzej Królowie, bo jubileuszowe, dziesiąte kolędowanie odbędzie się – pierwszy raz w historii tego projektu – w święto Trzech Króli.
Duet twórczy stworzyli Monika Milewska (tekst) i Emil Miszk (muzyka).
Monika Milewska jest eseistką, poetką, dramatopisarką i bajkopisarką, a z wykształcenia historyczką. Doktoryzowała się na Uniwersytecie Warszawskim, pracuje na stanowisku adiunkta w Instytucie Antropologii Uniwersytetu Gdańskiego. Jej twórczość była wielokrotnie honorowana. Szczególnie polecamy dwie książki nagrodzone Pomorską Nagrodą Literacką „Wiatr od morza” – „Latawiec z betonu” i „Ślepa kuchnia. Jedzenie i ideologia w PRL”.
Emil Miszk jest trębaczem i kompozytorem, zdobywcą nagrody FRYDERYK 2019 w kategorii Jazzowy Debiut Roku, propagatorem sztuki improwizacji. Mówi o sobie, że jest miłośnikiem szerokiej perspektywy i długiego dystansu. W poprzednich latach uczestniczył już w kolędowaniu w ECS, m.in. w edycji pandemicznej, która odbyła się pod gołym niebem, a jego trąbka zabrzmiała wówczas z towarzyszeniem mobilnego carillonu.

Trzej Królowie
Tekstu kolędy Monika Milewska nigdy wcześniej nie pisała.
– Rok temu zadzwonił telefon. Wyjeżdżałam właśnie do Domu Pracy Twórczej w Radziejowicach z zamiarem parodniowego odpoczynku – opowiada autorka.
Po tygodniu już nadszedł od niej e-mail: „[…] miło mi poinformować, że tekst kolędy już mamy”.
Monika Milewska rozpoczęła pisanie nie sprawdzając kto będzie komponował muzykę. Po fakcie odkryła, że to Emil Miszk, który gra na trąbce.
– Na trąbce? To niemożliwe! Trąba była jedynym instrumentem, którego nazwa pada w moim tekście. Trzej Królowie rzeczywiście stali się spoiwem tekstu. Ponieśli przez pustkowie wszystkie kolejne zwrotki, z których każda mogłaby być zaczątkiem innego utworu – mówi Monika Milewska.
Dla Emila Miszka to również pierwsza kolęda w dorobku twórczym i, jak podkreśla, ogromne wyróżnienie, gdyż nieczęsto ma okazję komponować na zamówienie.

Kometa
– Od początku przyświecał mi jeden cel, aby tę kolędę śpiewano w każdym domu, aby była przejrzysta w swojej formie – mówi Emil Miszk. – Wszyscy z niecierpliwością, gromadząc się wokół wigilijnego stołu, wyczekujemy pierwszej gwiazdy na niebie. Wskazuje nam drogę, wyznacza czas rozpoczęcia świątecznej wieczerzy. I w moim przypadku była drogowskazem, gdyż pokazała mi „Gdzie jest Dziecię?” – melodię, z której zrodziła się kolejna kolęda w kolekcji Europejskiego Centrum Solidarności.
Zadania zilustrowania kolędy podjęła się Natalia Uryniuk.
– Z Natalią ostatnio współpracowałam przy książce o komecie pod tytułem „Dziewiąta planeta”. A przecież gwiazda betlejemska, główna bohaterka mojej kolędy, też przedstawiana jest w sztuce pod postacią komety… – dopowiada Monika Milewska.
Natalia Uryniuk doktoryzowała się na Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku, zajmuje się grafiką i malarstwem, ilustruje książki, jej prace są eksponowane na licznych wystawach w Polsce i poza granicami, ma na swoim koncie m.in. projekt artystyczno-edukacyjny Balticarium® na temat zwierząt Morza Bałtyckiego.

Radość i nadzieja
Przesłaniem twórczości Natalii Uryniuk jest rozbudzenie w dzieciach ciekawości świata i chęci niesienia pomocy innym.
– Bardzo zależało mi, żeby animacja była przyjemna w odbiorze, zarówno dla dzieci, jak i dorosłych. Ważne dla mnie było, żeby ilustracje przede wszystkim niosły radość i nadzieję, mimo trudnych tematów poruszanych w tekście, jak na przykład wojna w Ukrainie czy konsumpcjonizm – mówi Natalia Uryniuk. – Jako dziecko odliczałam dni do Gwiazdki i uwielbiałam ten spokojny czas z rodziną. W nawiązaniu do dziecięcego świata narysowałam do kolędy m.in. uśmiechnięty i bujający się księżyc, kulę śnieżną ze strojnym pałacem, rozgwieżdżone niebo, bajkowe domki wybudowane wysoko w górach i magiczny las. Nie mogło zabraknąć na ilustracjach symboli Gdańska, które są mi bliskie, gdyż kocham to miasto.
Natalia Uryniuk do współpracy zaprosiła animatorkę 2d, absolwentkę grafiki projektowej na Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku, która od siedmiu lat zajmuje się animacją postaci w seriach i filmach animowanych. Ewa Najda pracowała przy takich projektach animowanych, jak m.in.: „Kajko i Kokosz”, „Chłopi”, „Basia” czy „WilQ”.

Wyszukiwanie smaczków
Ewa Najda w swojej karierze miała okazję kilka razy już robić animowane teledyski, ale nie zdarzyła się jej jeszcze kolęda.
– To doświadczenie było ciekawym wyzwaniem, bo bardzo łatwo w takich przypadkach wpaść w oklepane motywy. Piosenka jednak okazała się na tyle świeża, pięknie napisana, zagrana i zaśpiewana, że od razu pobudziła wyobraźnię – opowiada Ewa Najda. – Dzięki temu największą zabawę sprawiło mi wyszukiwanie smaczków w historii, która miała zadziać się w animacji. Przede wszystkim zależało mi, by nie idealizować przedstawionych postaci. Gwiazda, która ma prowadzić Królów do Dzieciątka sama nie wie, gdzie ono jest i robi co może, by je odnaleźć. Królowie natomiast w niezdarny sposób próbują za nią nadążyć. Wyszukiwałam również ciekawych przejść między sceneriami, jak wtedy, gdy kamera przenosi nas na chwilę znad dachu hipermarketu ku gwiazdom, ale obniżając się lądujemy już w bombardowanym szpitalu w Ukrainie, czy gdy Królowie wypływając łodzią na morze trafiają razem z Gwiazdą na gwieździste pustkowie.
Smaczków jest więcej, mają bawić i cieszyć, zwódźcie uwagę np. na bałwana reklamującego czajnik i korony królów, które mogą kojarzyć się z czapkami krasnali.

Poczęstuj się kolędą
Kolektyw twórczy jest zadowolony z efektów swojej pracy i ma nadzieję, że kolęda spodoba się również odbiorcom.
„Gdzie jest Dziecię?” – przekonajcie się sami. Zachęcamy do obejrzenia klipu i udostępnienia go bliskim. Bez ograniczeń korzystać można z tekstu i nut.
I na koniec… W zbiorach archiwum ECS znajdują się 834 zdjęcia z czasów polskiej drogi do wolności autorstwa ojca Moniki Milewskiej – Wojciecha Milewskiego, artysty fotografika i edukatora fotograficznego. Ot, choćby kadr z demonstracji pracowników ochrony zdrowia z transparentem: „Głodny naród może zjeść władzę”, ale to już zupełnie inna historia…

słowa | Monika Milewska
muzyka | Emil Miszk

wokal | Basia Pospieszalska
ksylofon | Patrycja Wybrańczyk
perkusja, instrumenty perkusyjne | Sławek Koryzno
trąbka | Emil Miszk
saksofon tenorowy | Jakub Klemensiewicz
fortepian | Mikołaj Basiukiewicz
kontrabas | Michał Bąk

realizacja nagrania, mix i mastering | Piotr Taraszkiewicz
miejsce nagrania | Tall Pine Records

ilustracje | Natalia Uryniuk
animacja | Ewa Najda

produkcja | Europejskie Centrum Solidarności

premiera wideoklipu | grudzień 2023
pierwsze publiczne wykonanie utworu | Kolędowanie w ECS, styczeń 2024

tekst / Monika Milewska
muzyka / Emil Miszk
czas powstania / KOLĘDA Z KOLEKCJI ECS, 2023

Pierwsza gwiazda z nieba spadła, by na Ziemię
Nieść radosne, roziskrzone objawienie.
Przez pustkowie Trzej Królowie wiozą dary.
Jeden czarny, drugi biały, trzeci stary.
I wołają, i pytają w całym świecie:
Gdzie jest Dziecię?
Gdzie jest Dziecię?
Gdzie jest Dziecię?
Nocy jasna, gwiazdo cudna, pewnie wiecie:
Gdzie jest Dziecię?
Gdzie jest Dziecię?
Gdzie jest Dziecię?

Może się rodzi w tym złotym pałacu?
Kłaniają Mu się Heroda dworzanie,
W niebo na Jego cześć wzlatują race,
W puchu śpi Jezus, nie na szorstkim sianie.

Może się rodzi w tym hipermarkecie,
Wśród wrzasku reklam, migoczących wystaw?
Tłum mikołajów adoruje Dziecię,
Nie widząc wcale, że kołyska pusta.

Pierwsza gwiazda z nieba spadła, by na Ziemię
Nieść radosne, roziskrzone objawienie.
Przez pustkowie Trzej Królowie wiozą dary.
Jeden czarny, drugi biały, trzeci stary.
I wołają, i pytają w całym świecie:
Gdzie jest Dziecię?
Gdzie jest Dziecię?
Gdzie jest Dziecię?
Nocy jasna, gwiazdo cudna, pewnie wiecie:
Gdzie jest Dziecię?
Gdzie jest Dziecię?
Gdzie jest Dziecię?

Może się rodzi w tym ciemnym szpitalu,
Gdzie noc grudniową rozświetla błysk bomby?
Przez dziury w dachu anieli łzy leją
I wciąż na alarm dmą w anielskie trąby.

Może się rodzi tutaj, w Stoczni Gdańskiej,
W tym suchym doku, gdzie rodzą się statki?
Pokłon Mu dają wysokie żurawie,
Na bramie czuwa obraz Jego Matki.

Pierwsza gwiazda z nieba spadła, by na Ziemię
Nieść radosne, roziskrzone objawienie.
Przez pustkowie Trzej Królowie wiozą dary.
Jeden czarny, drugi biały, trzeci stary.
I wołają, i pytają w całym świecie:
Gdzie jest Dziecię?
Gdzie jest Dziecię?
Gdzie jest Dziecię?
Nocy jasna, gwiazdo cudna, pewnie wiecie:
Gdzie jest Dziecię?
Gdzie jest Dziecię?
Gdzie jest Dziecię?

Jadą Królowie przez pustkowie ciemne,
Szukają Dziecka wszędzie nadaremnie.
A Ono przecież dziś w sercach się rodzi,
Na świat przychodzi w nas: w tobie i we mnie.
W nas: w tobie i we mnie.