Artur Liebhart, kurator programu filmowego AAFF
Program filmowy tegorocznej edycji AAFF można scharakteryzować hamletowskim pytaniem „Być albo nie być”. Kwestia ta powtarzana jest w licznych odmianach we wszystkich konkursowych filmach, choć podstawę do takiego spojrzenia na program daje nam film Elwiry Niewiery i Piotra Rosołowskiego Syndrom Hamleta. Jego fabuła podąża za ukraińską reżyserką teatralną, która do swojej adaptacji Szekspira szuka aktorów. Ich życie jest wypełnione dylematem Hamleta. Tak sztuka łączy się z rzeczywistością. Laureat AAFF 2016 Christian Mungiu w filmie Prześwietlenie przedstawia miasteczko rozerwane konfliktami, które narastały z pokolenia na pokolenie. Obcymi tu są nie tylko emigranci, Lankijczycy, ale i Francuz badający populację niedźwiedzi. Działania ekologów zamknęły tamtejszą kopalnię. Być może zagraniczny naukowiec znów nałoży kolejne ograniczenia. Reżyser wręcz nie wierzy w lepszą przyszłość tej małej społeczności, której nic już nie łączy. Damian Kocur w filmie Chleb i sól też podejmuje temat tolerancji i relacji międzyludzkich. Jego bohater przygląda się narastającemu napięciu w rodzinnym mieście i agresji w stosunku do emigrantów prowadzących tamtejszy bar. On, artysta, wydaje się być uodporniony na słowne zaczepki kolegów, których jest świadkiem. A jednak. Mechanizmy psychologii społecznej są nieubłagane. Widzimy, jak Tymek powoli zaczyna się ślizgać po równi pochyłej. Siostry, bohaterki filmu Agnieszki Smoczyńskiej Silent Twins wybierają radykalne odcięcie się od świata, który ich nie toleruje. Zacieśniają więzy między sobą, tworząc toksyczny związek, który choć oparty na niezwykłej wyobraźni, doprowadza do zachowań egoistycznych i destrukcyjnych. A więc ucieczka we własny świat, choćby tak piękny jak w filmie Smoczyńskiej, nie jest rozwiązaniem. Ukraiński kandydat do Oscara, film Klondike w reż. Maryny Er Grombach, przenosi nas do Doniecka w 2014 roku. Zostać czy wyjechać? To dylemat rodziny bohaterów filmu. Dlaczego decydują się zostać? Aby „być”?
Laureat festiwalu w Wenecji, film Zdarzyło się w reżyserii Audrey Diwan, przedstawia nam młodą kobietę we Francji lat 60. Sytuacja kobiet wtedy, niewiele się różniła od tej dzisiejszej w Polsce. Anne, zdolna i ambitna studentka, dowiaduje się, że jest w ciąży. Jej świat może runąć z powodu obowiązującego prawa. Bohaterka podejmuje walkę o swoją przyszłość. Film wykorzystuje konwencję obyczajowego thrillera i dzięki temu paradoksalnie wydaje się niezwykle realistyczny.
Filmy 16. All About Freedom Festival wskazują na osobiste, wewnętrzne uwarunkowania naszego życia. To w nas toczy się wojna światów i od nas zależy jej ostateczny wynik.
O tej wojnie w nas można też opowiadać ironicznie. Tak robią dwaj wielcy twórcy kina europejskiego: Ulrich Seidl i Ruben Ostlund. W Rimini gwiazda schlager music, Ritchie Bravo zarabia grosze na śpiewaniu dla seniorek poza sezonem w smutnie pięknym włoskim kurorcie. Nagle pojawia się tam jego zapomniana córka Tess i żąda pieniędzy jako zadośćuczynienia za lata zapomnienia. Ritchie stoi przed wyborem. I choć łatwo czuć do niego obrzydzenie, to kibicujemy mu w jego nieczystej grze. W trójkącie, laureat Złotej Palmy w Cannes, to satyra na nasz świat, który reżyser pokazuje widzom poprzez zachowania pasażerów eleganckiego jachtu. Katastrofa jest nieuchronna. Co z niej zostanie?
W tym roku przyjrzymy się również przestrzeniom miejskim i ich przyszłości. Specjalna sekcja filmowa Wobec przestrzeni, poświęcona jest zagadnieniom urbanistyki i problematyce społecznej związanej ze zmianami w tkance miejskiej. Gentryfikacja ulic i całych dzielnic to nie tylko pojęcie, ale i rzeczywistość.
Zapraszam na festiwal emocji filmowych i zadumy nad światem stojącym na rozdrożu.