W Polsce Ludowej wszystko miało wymiar polityczny – od czerwonych krawatów po coca-colę i szynkę. Nic dziwnego, że komuniści do swej polityki i propagandy wprzęgli również zwierzęta. Zapraszamy na gdańską premierę najnowszej książki Moniki Milewskiej – „I rak ryba. Stworzenia polityczne PRL-u” (Czarne, 2024).
PRL coraz częściej staje się przestrzenią nowych interpretacji i kulturowych rozrachunków. Monika Milewska proponuje nowatorskie odczytanie historii powojennej Polski. Jej kolejna już książka to nie tylko fascynująca podróż przez polityczne ekosystemy: od pola kartofli, przez Puszczę Białowieską aż po lody Antarktyki. To także opowieść o całej epoce – jej absurdach, paradoksach i niespełnionych obietnicach.
Stonka, żubroń i kryl – z pozoru dzieli je wszystko: wielkość, tryb życia, pochodzenie, środowisko naturalne, a nawet rola, jaką odgrywają w gospodarce i ludzkiej wyobraźni. Żerujący na kartofliskach żuk, krzyżówka krowy z żubrem i mały, antarktyczny raczek zostały jednak sprytnie wykorzystane do zbudowania mitycznej opowieści o sile i dobrobycie – stonką straszono i mobilizowano społeczeństwo, żubroń i kryl miały być nadzieją na półki pełne taniej i zdrowej żywności.
Apogeum popularności każdego przypadło na inną dekadę: stonka kojarzy się dziś ze stalinowskimi kronikami filmowymi, o eksperymentach nad żubroniem mówiło się entuzjastycznie już za czasów Gomułki, kryl to ukochane dziecko gierkowskiej propagandy sukcesu. Lata osiemdziesiąte zaś to stopniowy schyłek iluzji związanych z socjalistyczną superżywnością.
Snując opowieść o stworzeniach politycznych, nie można zapominać, że za prawie każde ludzkie działanie ingerujące w naturę, to zwierzęta płaciły i nadal płacą najwyższą cenę…
Książka ukazała się nakładem wydawnictwa Czarne, premiera odbyła się 6 listopada 2024.
Gdańska premiera wpisuje się w cykl ECS Historia.
Z Moniką Milewską będzie rozmawiać dr Arkadiusz Smagacz.
Gościni
dr hab. Monika Milewska | Antropolożka historii, eseistka, poetka, dramatopisarka i bajkopisarka. Pracuje w Instytucie Antropologii Uniwersytetu Gdańskiego. Stypendystka m.in. Akademii Amerykańskiej w Rzymie, rządu francuskiego i włoskiego, centrów pisarzy w Rodos i Visby, Fundacji na rzecz Nauki Polskiej, ZAiKS-u, ministra kultury, marszałka województwa pomorskiego i miasta Gdańska.
Zadebiutowała w wieku lat 13 w Telewizji Polskiej fragmentami poematu „Waterloo”. Jest laureatką licznych konkursów poetyckich i dramaturgicznych, m.in. Grand Prix XV Festiwalu „Dwa Teatry” w Sopocie za tekst słuchowiska „Podróż na Księżyc”, a trzy z jej słuchowisk nominowane były do nagrody Prix Italia. Autorka eseistycznych książek: „Ślepa kuchnia. Jedzenie i ideologia w PRL” (2022), „Bogowie u władzy” (2012) oraz „Ocet i łzy” (2002, 2018), za którą otrzymała stypendium „Polityki” i nominację do Nagrody Literackiej NIKE. Wydała cztery tomiki wierszy oraz powieść „Latawiec z betonu” (2018) o najdłuższym z gdańskich falowców. Dwie z jej książek zostały uhonorowane Pomorską Nagrodą Literacką „Wiatr od morza” w kategorii Literacka Książka Roku. Jest również autorką trzech książek dla dzieci. Jej utwory tłumaczone są na języki: francuski, angielski, duński, szwedzki, chorwacki, czeski, słowacki i ukraiński.
Prowadzący
dr Arkadiusz Smagacz | Historyk, pracownik Działu Naukowego i Biblioteki ECS oraz dyrektor biblioteki Pomorskiej Szkoły Wyższej.
/ Książkę w dniu promocji będzie można nabyć w bibliotece ECS (17.30–19.00), płatność kartą płatniczą
/ W kolejnych dniach książka będzie dostępna w sklepie muzealnym ECS, płatność gotówką lub kartą płatniczą