10 powodów dla których warto odwiedzić ECS

ECS to nowoczesna instytucja kultury prezentująca drogę do wolności Polaków i innych narodów Europy Środkowo-Wschodniej, miejsce kultury i pielęgnowania wartości obywatelskich. Na wiele sposobów zachowujemy w pamięci Polaków i Europejczyków doświadczenie Solidarności jako pokojowej europejskiej rewolucji. Chcemy, aby Solidarność była ważną częścią mitu założycielskiego Europy. Zapraszamy na wystawy, warsztaty edukacyjne i warsztaty rodzinne, debaty, spotkania autorskie, projekcje, festiwale i konferencje. Działają tu SOLIDARNOŚĆ CODZIENNIE – przestrzeń dla aktywistek i aktywistów, WYDZIAŁ ZABAW dla dzieci, biblioteka, archiwum i mediateka.

– ECS jest popularnym muzeum rewolucji Solidarności i jednocześnie instytucją, która wspiera rozwój silnego społeczeństwa obywatelskiego w Polsce i poza granicami naszej ojczyzny. Spotykają się tutaj ludzie z całego świata, którym bliskie są ideały demokracji i praw człowieka – mówi Basil Kerski, dyrektor ECS. – Opowiadamy o przeszłości, żeby nasza wspólna przyszłość mogła być lepsza. Dziękujemy Państwu za to, że współtworzycie ECS i podzielacie jego wartości. Na dziesięciolecie naszej obecności przy placu Solidarności, poznajcie Państwo najważniejszych dziesięć powodów, dla których warto odwiedzić ECS. Budynek jest otwarty przez 356 dni w roku, a zamknięty tylko dziewięć – czekamy na Was!

Otwarcie ECS, 31 sierpnia 2024, Fot. Grzegorz Mehring / Archiwum ECS

„Przyjście tutaj to absolutna konieczność! (Europejskie) Centrum Solidarności to nie po prostu »kolejne muzeum«. To interaktywne doświadczenie, w którym w ciężarówce służącej do tłumienia protestów widzisz oryginalną relację z prawdziwych krwawych demonstracji; czujesz się częścią Solidarności, stojąc w środku prowizorycznej drukarni – i czujesz ekscytację. To miejsce jest niesamowite. Spodziewaj się wynurzenia stamtąd z poczuciem większej radości życia… i wdzięczności za demokrację” – na tripadvisor.com napisał nasz gość z miasteczka Chorley w Wielkiej Brytanii.
Potwierdzamy. Mówimy o wystawie stałej – sercu budynku. Zwiedzający zanurza się w historii opowiadanej przez archiwalne przedmioty, dokumenty, rękopisy, zdjęcia i projekcje wideo, interaktywne instalacje… Przy tym ma szansę odnaleźć swoje własne odniesienia do historii i współczesności, a czasem przypomnieć osobiste przeżycia. Niezaprzeczalną gwiazdą są – Tablice 21 Postulatów wiszące podczas strajku w Sierpniu ’80 na bramie Stoczni Gdańskiej im. Lenina.
Kilka razy w roku – ścieżkami wspomnień oprowadzają ludzie, którym zawdzięczamy wolność, o niektórych eksponatach barwnie opowiadają wolontariuszki i wolontariusze, organizujemy akcje artystyczne. Gorąco zachęcamy, aby skorzystać z audioprzewodnika (wypożyczenie wliczone w cenę biletu) lub usług jednego z 276 certyfikowanych przewodników ECS.
Na koniec zwiedzania zostaw wiadomość, którą zapiszesz na białej lub czerwonej karteczce!

Spacer po wystawie STOCZNIA w Noc Muzeów, oprowadzał Zbigniew Szczypiński, dawny stoczniowy socjolog, szef Biura ds. Osobowych i Analiz Społecznych Stoczni Gdańskiej, 18 maja 2024, Fot. Łukasz Głowala / Archiwum ECS

Fakty zaskakują. Bo co łączy niemiecki okręt podwodny U-Boot z dziecięcym bucikiem? Albo… Dlaczego na wystawie znalazła się kukiełka z szopki bożonarodzeniowej w pasiastym drelichu? I wreszcie, co kryje się w trzewiach pływającej bazy rybackiej?
Wystawa STOCZNIA | CZŁOWIEK, PRZEMYSŁ. MIASTO miała być wystawą czasową, a pozostanie z nami na zawsze, gdyż w naturalny sposób uzupełniła tę stałą.
Ekspozycja dokumentuje ponad 150 lat nie tylko przemysłowej, ale i społecznej, politycznej  i kulturowej historii Europy, która skoncentrowała się w stoczniowej części Gdańska. Przywołujemy pamięć nie tylko dwóch wojen światowych, imperializmu niemieckiego i nazizmu oraz komunizmu, ale i narodziny nowoczesnej polskiej demokracji. W centrum opowieści stawiamy losy ludzi, nie statków.
Koniecznie zaopatrzcie się w audioprzewodnik (wypożyczenie wliczone w cenę biletu).

/ Wystawa powstała dzięki finansowemu wsparciu rodziny Henryka Soyki i Piotra Soyki

Ogród powolności w trakcie ALL ABOUT FREEDOM FESTIVAL, 14 października 2023, Fot. Rafał Mroziński / Archiwum ECS

„Budynek pod względem architektury jest absolutnym dziełem sztuki” – mówi o ECS prof. Jacek Dominiczak, architekt, wykładowca gdańskiej Akademii Sztuk Pięknych. To prawda, budynek ECS robi wrażenie. Bryła jest odważna, majestatyczna i surowa. Jednym przypomina rdzewiejące blachy czekające na stoczniową obróbkę, innym kadłub statku na pochylni. Pochylone fasady i wewnętrzne ściany pokryte cortenową blachą kontrastują z zielenią ogrodu zimowego. Wnętrze równie dobrze prezentuje się zalane słońcem wpadającym przez świetliki, jak i w jesiennej szarudze, gdy w środku jest spokojnie i zielono.
Zaglądajcie do nas latem, żeby odpocząć przy fontannie. Wiosną zobaczcie, jak pięknie kwitną kwiaty na tarasach. Zimą i jesienią poczytajcie gazety w bibliotece i, ciesząc oko widokiem na ogród zimowy, wypijcie herbatę z miodem. Czekamy!

Śniadanie dla NGO w SOLIDARNOŚCI CODZIENNIE, 27 lutego 2024, Fot. Rafał Mroziński / Archiwum ECS

Aktywiści i aktywistki, organizacje pozarządowe oraz niezrzeszeni liderzy i liderki mają w ECS swoją przestrzeń na trzecim piętrze, która nazywa się SOLIDARNOŚĆ CODZIENNIE. Korzysta z niej corocznie ok. 20 tys. osób. Kształcą się tu, budują partnerstwa, tworzą i rozwijają inicjatywy. Organizują też niemal 2 tys. wydarzeń. To otwarty program, możesz dołączyć. Przez cały rok rekrutujemy też wolontariuszki i wolontariuszy. Ci działają podczas festiwalu filmowego i koncertów, w trakcie warsztatów i debat, opiekując się gośćmi i wspierając projekty obywatelskie. Najmłodszy z nich miał 11 lat, a najstarszy 74. W naszej bazie wolontariuszy figuruje 497 nazwisk. Program realizujemy we współpracy z Regionalnym Centrum Wolontariatu w Gdańsku. Wszystkie osoby aktywne są dla nas bardzo ważne, bo w praktyce realizują solidarnościowe hasła z Sierpnia ’80, aby nikogo nie pozostawiać samotnym i wzajemnie się wspierać, czyniąc świat lepszym.

Performance na tarasie widokowym ECS, 11 listopada 2017, Fot. Dawid Linkowski / Archiwum ECS

Opowieści na wystawie stałej ECS pełne są historii ludzi, którym władza zamykała usta, a w bibliotece ECS mamy wiele książek, które mogły ukazać się tylko w podziemiu. Kultura wolności to dla nas niezależność twórców, a jednocześnie szacunek do różnorodności i wrażliwości odbiorców. Projekty kulturalne ECS dotykają problemów społecznych i pobudzają aktywność obywatelską, uświadamiają wyzwania stojące przed współczesnością, upowszechniają dziedzictwo Solidarności i twórczo je zagospodarowują. Kultura ma wielką moc, przez cały rok zapraszamy więc artystów do współtworzenia oferty programowej ECS. Naszym okrętem flagowym jest filmowy ALL ABOUT FREEDOM FESTIVAL, projekt najdłużej nieprzerwanie organizowany przez ECS. Co roku w październiku prezentujemy filmy ambitne, często niszowe, zawsze traktujące o wolności. Do rozmowy angażujemy artystów i ekspertów. Przez te kilka festiwalowych dni stwarzamy wiele okazji, aby dobrze wspólnie spędzić czas.

Święto Wolności i Praw Obywatelskich, 4 czerwca 2023, Fot. Grzegorz Mehring / Archiwum ECS

Mamy stół inny niż wszystkie, to mebel-rzeźba, jest wieloelementowy i mobilny, można aranżować go na wiele sposobów. Powstał na 30 rocznicę pierwszych po II wojnie światowej częściowo wolnych wyborów w Polsce, na wzór stołu, przy którym opozycja i władza wynegocjowały porozumienie. To nasz dowód wdzięczności za tamtą wolność i współczesną solidarność. Dzięki zbiórce publicznej na rzecz ECS i wsparciu polskich samorządów, instytucja mogła bowiem zrealizować program mimo ograniczenia finansowania z budżetu państwa. Niezależnie czy nasz stół stoi przed budynkiem ECS, w ogrodzie zimowym, czy podróżuje po gdańskich dzielnicach albo Polsce, służy debacie, rozmowom, działaniom warsztatowym, muzykowaniu i dzieleniu się posiłkiem… Łączy, wzmacnia relacje i sprzyja porozumieniu. Przez cały rok ECS debatą stoi. Szczególnie interesują nas: aktualna sytuacja w Europie i na świecie, stan demokracji i przestrzeganie praw człowieka, praktykowanie solidarności, kultura dialogu i dialog o kulturze, szukanie scenariuszy na przyszłość… Zapraszamy do debaty.
/ Stół za symboliczną złotówkę zaprojektowała gdańska pracownia Studio 1:1, autorzy scenografii i koncepcji wystawienniczej ekspozycji wystawy stałej ECS

ZIMA W STOCZNI, rodzinne warsztaty w trakcie ferii, 25 stycznia 2023, Fot. Grzegorz Mehring / Archiwum ECS

Mamy w ofercie zabawy sensoryczne dla maluszków, warsztaty dla dzieci w wieku przedszkolnym i Wydział Zabaw dla najmłodszych. Wystawę stałą możecie zwiedzić podczas spaceru z zagadkami lub ścieżką rodzinną z audioprzewodnikiem. Oferujemy aktywne zwiedzanie z edukatorką wystawy STOCZNIA lub warsztaty o tematyce stoczniowej. Zaglądajcie do oferty ECS, bo znajdziecie tam też okazjonalne akcje adresowane do rodzin, jak projekcje filmowe, spektakle teatralne, gry terenowe, zabawy świąteczne… W ECS uczymy przez zabawę, atrakcyjnie i w stałej relacji z rodzicami, opiekunami – stymulujemy rozwój intelektualny i emocjonalny dzieci, wspieramy rozwój umiejętności poznawczych, kreatywność i kompetencje społeczne, przekazujemy wiedzę i promujemy ważne wartości: szacunek wobec różnorodności i solidarność. Uczestnictwo dzieci w takich aktywnościach w towarzystwie rodziców, dziadków, cioć… sprzyja zacieśnianiu więzi, pozwala motywować pociechy do dalszego rozwoju i ma wielką moc integracyjną.
Razem uczymy uczyć się żyć we wzajemnym zrozumieniu i szacunku.

Spotkanie z Joanną Kuciel-Frydryszak, autorką „Chłopek”, 27 czerwca 2024, Fot. Łukasz Głowala / Archiwum ECS

Cyklicznie i z upodobaniem organizujemy spotkania autorskie i rozmowy o książkach. Mamy konkurs wydawniczy na najlepszą książkę na temat europejski – AMBASADOR NOWEJ EUROPY, współorganizowany z Kolegium Europy Wschodniej. Jesteśmy także wydawnictwem. Nasze publikacje znajdziecie w sklepie muzealnym obok kas. Szczególnie polecamy katalogi wystaw. Umiłowanie do książek nie może dziwić, skoro mamy w ECS najpiękniejszą bibliotekę w mieście (wybaczcie koleżanki i koledzy bibliotekarze :). Znajdziesz tu ciche miejsce pracy przy biurku (też stanowisko pracy z udogodnieniem dla osób słabowidzących i poruszających się na wózkach), wygodne sofy, na których można czytać, a także profesjonalne wsparcie bibliotekarzy. Nasz księgozbiór ma profil humanistyczny. Oferujemy pozycje m.in. z zakresu historii, socjologii, kultury oraz dziejów ruchów opozycyjnych w PRL i innych krajach zza żelaznej kurtyny zarówno w języku polskim, jak i obcych. Szczególnie cenne są Zbiory Historyczne, czyli publikacje drukowane w PRL w podziemiu lub poza naszymi granicami.

Wiec solidarności z Ukrainą w drugą rocznicę pełnoskalowej inwazji Rosji, 24 lutego 2024, Fot. Grzegorz Mehring / Archiwum ECS

Nie przyjmujemy tych argumentów: to nie dla mnie, historia mnie nie interesuje, nie ma co gadać o przeszłości. Przyjdź, przekonaj się, czy mamy coś dla Ciebie. A mamy! W naszym rocznym kalendarzu są trzy żelazne daty, które wyznaczają rocznice: czerwiec – pierwsze po II wojnie światowej częściowo wolne wybory, które odebrały władzę komunistom w 1989 roku (Święto Wolności i Praw Obywatelskich), sierpień – podpisanie Porozumienia Gdańskiego w 1980 roku i powstanie Solidarności, które rozpoczęły proces zmian ustrojowych w całej Europie Środkowo-Wschodniej (Święto Solidarności i Wolności) i grudzień – rewolta 1970 roku, kiedy władza wysłała przeciw obywatelom uzbrojone wojsko i milicję (Gdańsk pamięta). Te rocznice są dla nas pretekstem i zobowiązaniem do zachowania pamięci, ale i rozmawiania o dzisiejszej kondycji demokracji oraz przyszłości. Robimy to na wiele sposobów. Obok poważnych debat, konferencji i seminariów, zawsze w programie znajdziecie ofertę dla rodzin, atrakcje kulturalne i działania wspólnotowe. Miło nam będzie dzielić ten czas z Wami. To nasz sposób na budowanie wspólnoty wartości, narodowej i lokalnej tożsamości.

ZIMA W STOCZNI, warsztaty w trakcie ferii dla grup zorganizowanych, 20 lutego 2019, Fot. Dawid Linkowski / Archiwum ECS

Opowiadamy o przeszłości, żeby tworzyć lepszą przyszłość! – to misja edukacyjna ECS. Zajęcia realizowane są przez cały rok szkolny, dostosowujemy je tematyką i stopniem trudności do wszystkich poziomów edukacji – od przedszkola do szkół ponadpodstawowych. Nie przedstawiamy jedynej słusznej interpretacji historii. Wzmacniamy krytyczne myślenie młodych ludzi, ale w oparciu o rzetelną wiedzę, a nie przekonania. Historia jest dla nas punktem odniesienia, ale nie same fakty i ich chronologia są istotne, lecz to, jakie doświadczenia ludzi wiążą się z tymi faktami i co jest ich współczesnym sensem. Historia ruchu społecznego Solidarność udowadnia, że siłą wspólnoty niemożliwe staje się możliwe. Wierzymy w inspirującą moc tej opowieści i w to, że pobudza ona społeczną wyobraźnię młodych ludzi. Edukację historyczną łączymy więc z edukacją obywatelską, regionalno-tożsamościową i muzealno-kulturalną. Chcemy mieć swój wkład w kształtowanie zaangażowanych społecznie obywateli, świadomych swoich praw i obowiązków.
Nauczycielki i nauczyciele wracają tu ze swoimi podopiecznymi i to nas bardzo cieszy!