
30/1
Historyczne symbole państwowe są nie tylko zakazane, ale za ich wykorzystanie grozi kara do czterech lat więzienia. Władza preferuje w Białorusi używanie języka rosyjskiego, mówienie w języku białoruskim nie jest bezpieczne. Wszelkie inicjatywy kulturalne czy historyczne o charakterze obywatelskim są brutalnie tłumione.
Гістарычная дзяржаўная сімволіка не толькі пад забаронаю – за яе выкарыстанне пагражае да 4 гадоў пазбаўлення волі. Дэ-факта размаўляць па-беларуску (у Беларусі!) небяспечна. Любыя культурныя ці гістарычныя ініцыятывы грамадзянскага характару жорстка душацца.
Historical state symbols are not only prohibited, but the prison sentence for their use is up to 4 years. De facto, speaking Belarusian (in Belarus!) is not safe. Any cultural or historical civic initiatives are brutally suppressed.

30/2
Ponad 100 tysięcy Białorusinów zostało zatrzymanych z powodów politycznych od chwili, gdy Alaksandr Łukaszenka został prezydentem (1994). Wyroki nawet 25 lat więzienia wciąż odbywa ponad 1,5 tysiąca osób.
З 1994 года больш як 100 000 беларусаў былі затрыманы паводле палітычных матываў. Больш як 1500 чалавек застаюцца ў зняволенні з прысудамі да 25 гадоў.
Since 1994, more than 100,000 Belarusians have been detained for political reasons. More than 1,500 people are still in prisons with sentences of up to 25 years.

30/3

30/4
Zaginęło, zostało zabitych lub zmarło w więzieniach ponad 100 Białorusinek i Białorusinów. Tysiące ludzi doznało ciężkich ran z rąk tajnych służb reżimu. Przez 30 lat nie przeprowadzono ani jednego śledztwa. Co więcej, dyktator rozdaje nagrody umundurowanym oprawcom.
Больш як 100 беларусаў згінулі без вестак, былі забіты ці памерлі ў турмах. Тысячы людзей былі цяжка паранены спецслужбамі рэжыму. Ніводнага следства за 30 гадоў. Больш за тое, дыктатар раздае ўзнагароды сваім забойцам у форме.
More than 100 Belarusians went missing, were killed or died in prison. Thousands of people were seriously wounded by the regime’s secret services. Not a single investigation in 30 years. Moreover, the dictator distributes rewards to his killers in uniform.

30/5
Na przestrzeni 30 lat dyktatury Łukaszenki kurs waluty narodowej spadł 11 481 razy.
За 30 гадоў дыктатуры Лукашэнкі курс нацыянальнай валюты ўпаў у 11 481 раз.
Over the 30 years of Lukashenko’s dictatorship, the national currency exchange rate fell in 11481 times.

30/6
Słowo „зoнa” po białorusku oznacza więzienie. Dyktatura Łukaszenki zamieniła cały kraj w jeden wielki obóz, gdzie każdy policjant czy urzędnik w dowolnym momencie ma nieograniczone prawo do bicia ludzi, ich przeszukiwania, aresztowania, ograbiania i upokarzania.
Слова «ЗOНA» для беларусаў азначае турму. За 30 гадоў дыктатар Лукашэнка ператварыў усю краіну ў адзін вялікі лагер, дзе любы міліцыянт ці чыноўнік мае неабмежаванае права арыштоўваць, збіваць, абшукваць, рабаваць і прыніжаць любога чалавека ў любы час.
3OHA in Belarusian means prison. For 30 years, dictator Lukashenko has turned the entire country into a prison camp, where any cop or official has the unlimited right to arrest, beat, search, rob and humiliate any person at any time.

30/7
Wroga i agresywna polityka reżimu Łukaszenki realizowana od 30 lat sprawiła, że zmieniło się postrzeganie narodu białoruskiego przez inne narody. Nie są już odbierani jako najbardziej przyjaźni i spokojni ludzie w Europie, ale naród podejrzliwy i wrogo nastawiony.
Варожая і агрэсіўная палітыка рэжыму Лукашэнкі змяніла за 30 гадоў імідж беларускай нацыі з самых зычлівых і мірных людзей у Еўропе да поўнай супрацьлегласці. Цяпер мы падазроная і варожая нацыя.
The hostile and aggressive politics of the lukashenko regime over 30 years have changed the image of the Belarusian nation from the friendliest and quietest people in Europe to the diametrically opposite one. We are now a suspicious and hostile nation.

30/8
Przez 30 lat władze nie otworzyły ani jednej narodowej galerii czy muzeum sztuki białoruskiej. Budżet na kulturę jest sześciokrotnie mniejszy od średniej europejskiej (poniżej 0,5 proc. PKB). Te skromne środki są wydawane wyłącznie na wspieranie stronniczej politycznie prorosyjskiej pseudokultury popierającej reżim.
За 30 гадоў уладамі не было адкрыта ніводнай нацыянальнай галерэі ці музея беларускага мастацтва. Бюджэт на культуру (< 0,5 %) у шэсць разоў меншы за сярэднееўрапейскі. Гэтыя мізэрныя сродкі ідуць выключна на падтрымку рэжыму і палітычна заангажаванай прарасійскай псеўдакультуры.
For 30 years, not a single national gallery or museum of Belarusian art has been opened by authorities. The budget for culture (<0.5%) is 6 times less than the European average. The meager budget has been spending exclusively on supporting the regime, politically biased, pro-Russian pseudo-culture.

30/9
Obecnie za zwykłe polubienie posta w mediach społecznościowych można trafić do więzienia. Przez 30 lat reżim Łukaszenki zniszczył wszystkie media alternatywne. Teraz ogłoszono rychłe odłączenie Białorusi od globalnych sieci społecznościowych.
У турму цяпер можна трапіць за лайк у сацыяльных сетках. За 30 гадоў знішчаны ўсе альтэрнатыўныя медыя. Рэжым Лукашэнкі абвясціў хуткае адключэнне сусветных сацыяльных сетак.
Now just for liking a post on social networks, a person can be sent to prison. For 30 years, the regime has destroyed all alternative media. The lukashenko regime announced the immenent disconnection from global social networks.

30/10
System edukacji powrócił do archaicznego i tyranicznego sowieckiego podejścia do uczniów, opartego na strachu, posłuszeństwie i nauce pamięciowej. Krytyczne myślenie oraz alternatywne poglądy uczniów i nauczycieli są piętnowane. Tylko 10 proc. uczniów uczy się w języku białoruskim. W szkołach i na uczelniach narzucana jest rosyjska rzeczywistość, ortodoksja, musztra wojskowa i lojalność polityczna wobec dyktatora. Reżim Łukaszenki zamknął i zdelegalizował wszystkie prywatne, niezależne placówki edukacyjne.
Сістэма адукацыі вярнулася да архаічнага і тыранічнага савецкага падыходу, заснаванага на страху, паслухмянасці і бяздумным завучванні. Крытычнае мысленне і альтэрнатыўныя погляды вучняў і выкладчыкаў трапляюць пад жорсткі пераслед. Толькі 10 % вучняў вучацца па-беларуску. У школах і ВНУ навязваецца «русский мир», праваслаўе, вайсковая муштра і палітычная лаяльнасць дыктатару. Рэжым Лукашэнкі закрыў і забараніў усе прыватныя незалежныя адукацыйныя пляцоўкі.
The education system has returned to the archaic and tyrannical soviet approach based on fear, obedience, and rote learning. Critical thinking and alternative viewpoints of students and teachers are severely persecuted. Only 10% of pupils study in Belarusian language. The russian world and russian orthodoxy, military drill and political loyalty to the dictator are imposed in schools and universities. lukashenko’s regime closed and banned any private independent education.

30/11
Na przestrzeni 30 lat rozbieżność między rządowym wsparciem społecznym a poziomem grzywien nakładanych przez reżim wzrosła w katastrofalnym tempie. Celem pracy białoruskiego urzędnika nie jest rozwiązywanie problemów obywateli, lecz bezwstydne i często nielegalne ściąganie pieniędzy na rzecz reżimu Łukaszenki.
* Białoruskie powiedzenie „bat i ciastko” jest odpowiednikiem polskiego „kij i marchewka” oraz angielskiego „carrot and stick”.
За апошнія 30 гадоў катастрафічна павялічыўся разрыў паміж дзяржаўнай сацыяльнай падтрымкай і памерам дзяржаўных штрафаў. Сэнс працы беларускага чыноўніка не ў тым, каб вырашаць праблемы грамадзян, а ў тым, каб бессаромна і часта незаконна спаганяць грошы для рэжыму Лукашэнкі.
Over the past 30 years, the disproportion between the amount of social goverment support and the level of government fines has grown catastrophically. The meaning of the work of a Belarusian official is not to solve the problems of citizens, but to shamelessly and often illegally extract money for the lukashenko regime.

30/12
Karaluch – tak Białorusini nazywają Łukaszenkę. Niestety, jest nie tylko obrzydliwy, ale i śmiertelnie niebezpieczny.
Таракан – так называюць беларусы Лукашэнку. На жаль, гэта не толькі гідкая, але і смяротна небяспечная істота.
Cockroach – Belarusians call lukashenko. Unfortunately, it isn’t just deadly disgusting, but also deadly dangerous.

30/13
Według białoruskiego prawa definicja pornografii obejmuje również jawność związków osób tej samej płci oraz osób transpłciowych. Stawia to demonstracje związków osób LGBT na równi z manifestowaniem nekrofilii i pedofilii. W 2020 roku osoby identyfikujące się jako LGBT padły ofiarami przemocy seksualnej ze strony policji. Białoruskie władze zlikwidowały wszystkie organizacje zajmujące się prawami człowieka, w tym te broniące praw osób LGBT, pozostawiając je bez jakiejkolwiek ochrony.
Вызначэнне парнаграфіі паводле заканадаўства Беларусі ўключае ў сябе дэманстрацыю аднаполых адносін і транссексуалаў. Гэта ставіць праявы ЛГБТ-адносін у адзін шэраг з дэманстрацыяй некрафіліі і педафіліі. У 2020 годзе прадстаўнікі ЛГБТ сутыкнуліся з сексуальным гвалтам з боку міліцыі. Улады Беларусі зліквідавалі ўсе праваабарончыя арганізацыі, у тым ліку і тыя, што займаліся правамі ЛГБТ, такім чынам пакінуўшы іх без абароны.
The definition of pornography under Belarusian law includes demonstrations of same-sex relationships and transgender people. This puts the demonstration of LGBT relationships on a par with manifestations of necrophilia and pedophilia. In 2020, LGBT-identified individuals have faced sexual violence at the hands of police. The Belarusian authorities liquidated all human rights organizations, including those defending the rights of LGBT people, leaving them with virtually no protection.

30/14
Konsekwencją polityki Łukaszenki, pełnej zależności od reżimu rosyjskiego, jest wykorzystanie terytorium Białorusi do militarnej agresji przeciwko Ukrainie.
У выніку 30-гадовай залежнасці ад расійскага рэжыму Лукашэнка дазволіў выкарыстоўваць тэрыторыю Беларусі для ваеннай агрэсіі супраць Украіны.
As a consequence of 30 years full dependence from the russian regime, lukashenko allowed use of Belarus territory for the military aggression against Ukraine.

30/15
Niepohamowany i agresywny reżim rosyjski rozmieścił broń nuklearną na terenie Białorusi.
Бескантрольны і агрэсіўны расійскі рэжым размясціў у Беларусі ядзерную зброю.
Russian out-of-control agressive regime has stationed nuclear weapons in Belarus.

30/16
Od ponad trzech lat brak połączeń lotniczych z Białorusi do innych krajów europejskich. Chcąc odwiedzić jakikolwiek sąsiedni kraj (poza Rosją), obywatel Białorusi potrzebuje wizy, której uzyskanie jest niezwykle trudne i kosztowne. Przekroczenie granicy białoruskiej zajmuje średnio osiem godzin, niekiedy ludzie czekają w samochodach czy autobusach nawet ponad dobę. Podróżni poddawani są upokarzającym procedurom przesłuchania i przeszukania, często zmuszani są do rozebrania się do naga.
Авіязносін з іншымі краінамі Еўропы не было ўжо больш як 3 гады. Каб наведаць любую суседнюю краіну, акрамя Расіі, грамадзяніну Беларусі патрэбная віза. Атрымаць яе вельмі цяжка і дорага. Пераход беларускай мяжы займае ў сярэднім 8 гадзін, часам людзі чакаюць у машыне ці аўтобусе больш за суткі. Яны зазнаюць зневажальныя вобшукі і допыты, апошнім часам іх часта прымушаюць раздзявацца дагала.
There have been no air connections with any European country for last 3 years. To visit any neighboring countries (except Russia), a citizen of Belarus needs a visa. Getting a visa is incredibly difficult and expensive. Crossing the Belarusian border takes on average 8 hours, sometimes people wait in the car or bus more than 24 hours. They undergo humiliating procedures with searches and interrogations, recently they are often forced to strip naked.

30/17
Ile widzisz palców? Liczysz i jesteś pewien, że 30. Dla dyktatora jednak podczas wyborów wszelkie obliczenia nie mają znaczenia. Dla niego liczba palców na plakacie to, powiedzmy, 84. Nie wybieraj dyktatora za pierwszym razem – później trudno się go pozbyć.
Колькі пальцаў? Вы палічылі і пэўныя, што 30. Але для дыктатара любыя падлікі на выбарах нічога не значаць. У яго выходзіць, напрыклад, 84. Не выбірайце дыктатара з першага разу – потым цяжка будзе пазбавіцца.
How many fingers? You have counted and are sure that there are 30 of them. But for the dictator, any calculations mean nothing during elections. For him, let’s say 84. Don’t choose a dictator for the first time, then it will be difficult to get rid of it.

30/18
Większość osób, które opuściły ojczyznę, zostawiła w Białorusi ważne aspekty swojego życia: rodziców, krewnych, przyjaciół, nieruchomości, biznes… Nie mogą wrócić choćby na krótko, bo grozi im prześladowanie i więzienie.
Многія пакінулі важную частку свайго жыцця ў Беларусі: бацькоў, сваякоў, сяброў, нерухомасць, бізнес… Яны не могуць вярнуцца нават на кароткі час, бо ім пагражае пераслед і зняволенне.
Most left an important part of their lives in Belarus: parents, relatives, friends, real estate, business… They are unable to return even for a short visit due to the risk of persecution and prison.

30/19
Na przestrzeni 30 lat rządów Łukaszenki populacja Białorusi zmniejszyła się o 1 100 000 osób. Tylko w ciągu ostatnich 3,5 lat (po protestach w 2020) wskaźnik urodzeń w kraju spadł o 25 proc.
За 30 гадоў кіравання Лукашэнкі насельніцтва Беларусі зменшылася на 1 100 000 чалавек. Толькі за апошнія 3,5 гады (пасля пратэстаў 2020-га) нараджальнасць у краіне знізілася на 25 %.
During the 30 years of Lukashenko’s rule, the population of Belarus decreased by 1,100,000 people. Over the last 3,5 years alone (after the protests in 2020), the birth rate in the country has decreased by 25%.

30/20
Rosyjska Cerkiew Prawosławna na terenie Białorusi głosi – przy pełnym poparciu reżimu Łukaszenki – dyktaturę, represje, przemoc i wojnę, powielając kłamstwa oficjalnej propagandy. Kapłani, którzy sprzeciwili się przemocy w 2020 roku i wojnie w 2022 roku zostali wyrzuceni, a nawet uwięzieni wskutek donosów władz cerkwi. Rosyjska Cerkiew Prawosławna nie płaci oficjalnych podatków, wspiera za to czarny budżet reżimu Łukaszenki.
Руская праваслаўная царква пры поўнай падтрымцы рэжыму прапаведуе дыктатуру, рэпрэсіі, гвалт і вайну, рэтранслюючы хлусню афіцыйнай прапаганды. Святароў, якія выступалі супраць гвалту ў 2020 годзе і супраць вайны ў 2022 годзе, праз даносы царкоўных уладаў выганяюць і нават кідаюць у турмы. РПЦ не плаціць афіцыйных падаткаў і стварае ценявы фонд рэжыму Лукашэнкі.
The Russian Orthodox Church, with full support of the lukashenko regime, preaches for dictatorship, repression, violence, war, and relays the lies of official propaganda. Priests who spoke out against violence in 2020 and against the war in 2022 are expelled and even imprisoned due to denunciations from the church authorities. The Russian Orthodox Church does not pay official taxes and is a black fund for the lukashenko regime.

30/21
Miliony Białorusinów żyją w ciągłym strachu o przyszłość swoich dzieci, o własną wolność, o swoje mienie. Całkowicie są bezbronni wobec represyjnej machiny, która codziennie znajduje nowe ofiary.
Мільёны беларусаў жывуць у няспынным страху за будучыню сваіх дзяцей, за ўласную свабоду і маёмасць. Яны цалкам безабаронныя перад рэпрэсіўнай машынай, якая штодня знаходзіць новых ахвяр.
Millions of Belarusians have been living in constant fear for the future of their children, for their own freedom, for their property. They are absolutely helpless in front of a repressive machine that finds new victims every day.

30/22
30 lat żałoby
30 гадоў жалобы
30 years of sadness

30/23
Reżim Łukaszenki zamroził rozwój rolnictwa. Sam Łukaszenka, będąc sowieckim kołchoźnikiem, dostrzega zagrożenie dla swojego reżimu ze strony niezależnego właściciela ziemskiego. W rezultacie Białoruś praktycznie straciła całe nowe pokolenie mieszkańców wsi. Stosując groźby i przymus, reżim próbuje zmusić ludzi do ciężkiej pracy za 300 euro miesięcznie. Jednak młodzi szukają nowoczesnego, wygodnego życia i uciekają z biednej sowieckiej wioski, gdzie zamiast toalety w domu mają na zewnątrz dziurę w ziemi.
Рэжым Лукашэнкі замарозіў развіццё сельскай гаспадаркі. Як савецкі калгаснік Лукашэнка разумее, наколькі небяспечны для ягонага рэжыму незалежны гаспадар на сваёй зямлі. У выніку Беларусь практычна страціла новае пакаленне вяскоўцаў. Пагрозамі і гвалтам рэжым спрабуе прымусіць людзей да цяжкой працы за 300 еўра на месяц. Аднак моладзь шукае сучаснага камфортнага жыцця і ўцякае з беднай савецкай вёскі, дзе замест прыбіральні – дзірка на дварэ.
Lukashenka’s regime froze the development of the rural industry. The soviet collective farmer (kolhoznik) himself, lukashenko understands the danger toward his regime from an independent owner on the private earth. As a result, Belarus has practically lost a new generation of rural residents. The regime is trying to force people to work hard for 300 euros per month through threats and enforcements. But young people are looking for a modern, comfortable life and are fleeing a poor Soviet village with an outside hole instead of a toilet.

30/24
Od 30 lat Białorusini żyją pod presją agresywnego chamstwa na wszystkich szczeblach władzy – od dyktatora po woźnego. Celem pracy każdego pracownika państwowego nie jest pomoc obywatelowi, lecz tworzenie problemów i generowanie wydatków.
30 гадоў беларусы жывуць пад ціскам агрэсіўнага хамства на ўсіх узроўнях улады, ад дыктатара да звычайнага вахцёра. Мэта працы кожнага функцыянера – не памагчы грамадзянам, а стварыць дадатковыя праблемы ды выдаткі.
30 years Belarusians have been living under the pressure of aggressive piggery on all levels of authorities: from dictator to the last janitor. The purpose of the work of any state representative is not to help the citizen, but to create additional problems and expenses.

30/25
Pod względem liczby sił bezpieczeństwa Białoruś zajmuje pierwsze miejsce na świecie (1441 funkcjonariuszy na każde 100 tys. mieszkańców). Reżim potrzebuje ich nie do walki z przestępczością, lecz do utrzymywania społeczeństwa w strachu. W 2020 roku siły bezpieczeństwa otrzymały od dyktatora ponad tysiąc nagród za brutalne stłumienie największych pokojowych protestów (3 razy więcej niż w 2019).
Паводле колькасці сілавікоў Беларусь займае першае месца ў свеце (1441 сілавік на 100 000 жыхароў). Яны патрэбныя рэжыму не для барацьбы са злачыннасцю, а для таго, каб трымаць насельніцтва ў страху. У 2020 годзе сілавікі атрымалі ад дыктатара больш за 1000 узнагарод (утрая больш, чым у 2019 годзе) за жорсткае задушэнне найбуйнейшых мірных пратэстаў.
In terms of the number of security forces, Belarus ranks #1st in the world (1,441 punishers per 100,000 people). The regime needs them not to fight crime, but to keep the population in fear. In 2020, security forces received from dictator more than 1,000 awards (3 times more than in 2019) for the brutal suppression of the largest peaceful protests.

30/26
Bez narodowej kultury, bez historii, bez dumy, bez wiary… nie ma Białorusi. Tylko zardzewiały sowiecki złom.
Без нацыянальнай культуры, без гісторыі, без гонару, без веры… няма Беларусі.
No national culture, no history, no pride, no faith… No Belarus. Just rusty Soviet trash.

30/27
Trudno w to uwierzyć, ale w XXI wieku człowiek mieniący się prezydentem kraju, nazywa przedsiębiorców „parszywymi pchłami” i „pijawkami”. Władze każdego szczebla nie działają po to, by wspierać biznes, lecz by go karać, nakładać na przedsiębiorców grzywny i generować kolejne problemy.
Цяжка паверыць, але ў XXI стагоддзі «прэзідэнт» краіны называе прадпрымальнікаў «вашывымі блохамі» ды «п’яўкамі». Улады ўсіх узроўняў дзейнічаюць не для падтрымкі бізнесу, а для таго, каб караць, накладаць штрафы і ствараць прадпрымальнікам чарговыя праблемы.
It’s hard to believe, but in the 21st century, the “president” of the country calls entrepreneurs “lousy fleas” and “leeches”. Authorities at any level do not work to help business, but to punish, fine and create problems for entrepreneurs.

30/28
Białoruski sektor IT stracił setki firm i tysiące specjalistów, którzy byli zmuszeni do ucieczki przed represjami.
ІТ-сфера Беларусі страціла сотні кампаній і тысячы спецыялістаў, якія мусілі ратавацца ад рэпрэсій.
Belarusian IT has lost hundreds of companies and thousands of specialists who were forced to flee from repression.

30/29
Jedną z najważniejszych spraw dla człowieka sprawującego urząd prezydenta są… brudne krowie zady. Łukaszenka twierdzi, że priorytetem jego rządów jest wsparcie dla rolnictwa. W rzeczywistości wioski się wyludniają, a ziemię za grosze kupują arabscy inwestorzy. Symbolem tego upadku stały się całe stada krów zdychające z głodu w błocie.
Reżim przez 30 lat nie zdołał rozwiązać tego problemu.
Брудныя зады кароў – адна з найважнейшых спраў для «прэзідэнта» краіны. Уласна, за 30 гадоў ён так і не вырашыў гэтай праблемы.
The dirty asses of cows are one of the most important matters for the „president” of the country. Actually, for 30 years he has not resolved this issue.

30/30
Koniec jest bliżej, niż myślisz.
Канец бліжэйшы, чым ты думаеш.
The end is closer than you think.