Ambasador Nowej Europy

Książka „Przy rodzicach nie parlować. O polskich powrotach z Francji” (Wydawnictwo Czarne) autorstwa Aleksandry Suławy, została Ambasadorem Nowej Europy 2023. Gala wręczenia nagród wraz ze spotkaniem autorskim odbędzie się podczas Gdańskich Targów Książki – 15 września o godz. 11.00 w sali wielofunkcyjnej (parter) Europejskiego Centrum Solidarności. Gratulacje dla autorek i autorów oraz wydawców wszystkich publikacji wyróżnionych nominacją do nagrody.

Do XI edycji konkursu 62 tytuły zgłosiło 28 wydawców oraz członkowie kapituły. Zakwalifikowano 47 książek, które reprezentują różnorodne formy wydawnicze i literackie: reportaże, eseje, biografie, książki naukowe i popularnonaukowe, beletrystykę a także poezję.

Kapituła wybrała pięć książek, które znalazły się w gronie nominowanych, a w drugim etapie – zwycięski tytuł.

Ambasador Nowej Europy 2023
Aleksandra Suława | Przy rodzicach nie parlować. O polskich powrotach z Francji
/ Wydawnictwo Czarne

Nominowani do nagrody
Norman Davies | Galicja. Historia nie narodowa
/ tłum. Bartłomiej Pietrzyk
/ Wydawnictwo Znak Horyzont
Siergiej Lebiediew | Tytan
/ tłum. Grzegorz Szymczak
/ Wydawnictwo Claroscuro
Zbigniew Machej | Praga in flagranti
/ Wydawnictwo Pogranicze
Aleksandra Suława | Przy rodzicach nie parlować. O polskich powrotach z Francji
/ Wydawnictwo Czarne
Alena Mornštajnová | Listopad
/ tłum. Anna Radwan-Żbikowska
/ Wydawnictwo Amaltea

– Wyłonienie tytułów nominowanych do nagrody, a później książki laureatki nie było łatwym zadaniem. Europa wkroczyła w nowy, bardzo burzliwy okres. Po 24 lutego 2022 nic nie jest już takim, jakim było wcześniej. Wojna, migracja, nacjonalizm, populizm. Budzą się dawno uśpione demony. Każda z nominowanych książek dotyka sumienia, porusza, stawia trudne pytania, otwiera oczy i serca, nie pozwala pozostać obojętnym na los Europy, która jest naszym wspólnym domem – mówi dr Arkadiusz Smagacz z ECS, sekretarz jury i przywołuje walory wszystkich nominowanych książek. – Rosyjski antyreżimowy pisarz Siergiej Lebiediew pisze o dziedziczeniu zła i stara się przeniknąć do skażonego sumienia zbiorowości. Czeska pisarka Alena Mornštajnová podważa w nas pewność, że komunizm musiał upaść w Europie. Demon totalitaryzmu nie śpi. Brytyjczyk Norman Davies zaprasza nas z kolei w podróż po nieistniejącym Królestwie Galicji i Lodomerii, zamieszkiwanym przez kilka narodów. Kreśli na nowo historię tego regionu bez nacjonalistycznych uprzedzeń i stereotypowych uproszczeń. Zbigniew Machej zaś zabiera czytelnika do magicznej Pragi, pełnej kontrastów, ale wyjątkowej, gdzie Europa przegląda się jak w zwierciadle. I w końcu młoda polska pisarka Aleksandra Suława pisze o polskich imigrantach z II Rzeczypospolitej, którzy po wojnie wrócili z Francji, by budować nową Polskę, lecz ona pozostawiła ich swojemu losowi. Ale co najważniejsze, gdy patrzymy na granicę polsko-białoruską, to książka o historii Polek i Polaków, w którą wpisany jest los uchodźcy.

Nagroda Ambasador Nowej Europy przyznawana jest za najlepszą publikację, która w odważny i bezkompromisowy sposób obala stereotypy definiujące Europę i jej mieszkańców oraz szuka odpowiedzi na pytanie o to, czym dzisiaj jest Europa. Kapituła konkursu skupia się na odnajdywaniu merytorycznych i bardzo często nieoczywistych interpretacji nowych odsłon europejskiej solidarności, wzajemnych interakcji oraz nieustannego przenikania się historii, kultur i doświadczeń polityczno-społecznych narodów oraz społeczeństw Europy.

W konkursie nagradzany jest zarówno autor, jak i jego wydawca.

Nagrodę dla autora stanowią: tytuł Ambasador Nowej Europy, medal, nagroda finansowa i dyplom. Nagrodę dla wydawcy stanowią medal oraz dyplom.

Organizatorami konkursu są Europejskie Centrum Solidarności w Gdańsku oraz Kolegium Europy Wschodniej im. Jana Nowaka-Jeziorańskiego we Wrocławiu.

Kapituła konkursu
Basil Kerski | przewodniczący, dyrektor Europejskiego Centrum Solidarności
dr Arkadiusz Smagacz | sekretarz kapituły, Dział Naukowy i Biblioteki ECS
dr Iwona Reichardt | członkini zarządu Kolegium Europy Wschodniej im. Jana Nowaka-Jeziorańskiego we Wrocławiu
dr Kamila Łabno-Hajduk | Kolegium Europy Wschodniej im. Jana Nowaka-Jeziorańskiego we Wrocławiu
Piotr Leszczyński | redaktor „Przeglądu Politycznego”, Magazynu Polsko-Niemieckiego DIALOG oraz portalu Forum Dialogu
Magdalena Madey | Dział Naukowy i Biblioteki ECS
Iwona Szymichowska | Dział Naukowy i Biblioteki ECS
dr Przemysław Ruchlewski | zastępca dyrektora ECS ds. naukowych i zbiorów
dr Jakub Kufel | kierownik Działu Naukowego i Biblioteki ECS

Aleksandra Suława
Przy rodzicach nie parlować. O polskich powrotach z Francji
/ Wydawnictwo Czarne

Aleksandra Suława jest uznaną i nagradzaną dziennikarką. W swoim debiucie literackim „Przy rodzicach nie parlować. O polskich powrotach z Francji” w przejmująco szczery i wnikliwy sposób podejmuje temat migracji, tożsamości i przynależności narodowej. Opowieść rozpoczyna się w latach dwudziestych XX wieku, kiedy setki tysięcy Polaków wyjechało do pracy we francuskich kopalniach. Aleksandra Suława zainspirowana losami dziadka, śledzi losy urodzonych we Francji Polaków i Polek, którzy po wojnie powrócili do ojczyzny w ramach akcji reemigracyjnej. Relacje kilkanaściorga bohaterów uzupełnione historyczną narracją składają się na pasjonujący reportaż o niełatwym procesie adaptacji, poczuciu wyobcowania i próbie odnalezienia się w burzliwym powojennym świecie. „Przy rodzicach nie parlować. O polskich powrotach z Francji” realistycznie, ale i z dozą wrażliwości, ukazuje trudy i problemy, z jakimi borykali się przesiedleńcy i z czym wiązał się dla nich powrót do ojczyzny. To historia o życiu niejako w dwóch światach jednocześnie, ponieważ niezależnie od wyboru, zawsze pozostanie tęsknota za tym, co się pozostawiło. Aleksandra Suława przedstawia warty poznania, a stosunkowo mało znany wycinek z dziejów Polski, skłaniając do refleksji nad tym, czym jest dla nas ojczyzna.

Norman Davies
Galicja. Historia nie narodowa
/ tłum. Bartłomiej Pietrzyk
/ Wydawnictwo Znak Horyzont

Norman Davies, brytyjski historyk, jest ambasadorem Nowej Europy od ponad czterech dekad. Jego wkład w przybliżanie historii Polski czytelnikom anglojęzycznym pozostaje nie do przeceniania. To zewnętrzne spojrzenie brytyjskiego badacza pogłębione wnikliwymi analizami materiałów źródłowych czyni jego prace niezwykłymi studiami zawiłej historii i losów i ludzi, którzy żyli na terenach obecnej Polski, Litwy, Ukrainy czy Białorusi. Wolne od nacjonalistycznych interpretacji książki Daviesa pozwalają czytelnikom poznawać zarówno piękne momenty zwycięstw i chwały, jak i trudne chwile porażek, których doświadczać przyszło mieszkańcom naszej części Europy. Nominowana do Nagrody Ambasador Nowej Europy 2024 książka „Galicja. Historia nie narodowa” przedstawia opowieść o micie i legendzie Galicji. Głosami jej mieszkańców Davies portretuje najbardziej wysunięty na Wschód region Imperium Austriacko-Habsburskiego, jako miejsce nie tylko biedy i cywilizacyjnego zapuszczenia, ale także ulic, na których można było usłyszeć równocześnie język polski, niemiecki, jidysz i ruski.

Siergiej Lebiediew
Tytan
/ tłum. Grzegorz Szymczak
/ Wydawnictwo Claroscuro

Siergiej Lebiediew jest rosyjskim antyreżimowym pisarzem, który jednoznacznie potępił agresję Rosji na Ukrainę. Od 2018 przebywa na emigracji. Jako pisarz posiada dwa rzadkie dary: szlachetność stylu i precyzyjną optykę wewnętrzną. Pozwalają mu one zobaczyć i sondować głębię antropologicznej katastrofy, która wydarzyła się w XX-wiecznej Rosji, po upadku Związku Sowieckiego. Świat sowiecki i postsowiecki z jego niezliczonymi zbrodniami jest naturalnym gruntem dla historii o upiorach przeszłości. Opowieści te otrzymujemy zebrane w tomie „Tytan”. Jedenaście opowiadań łączy mistyczna topografia, na której ciąży spuścizna totalitarnych reżimów – od Katynia po Czeczenię, od dokumentów litewskiego KGB po ulice zjednoczonego Berlina, od fragmentów rodzinnej historii po echa marszu żołnierzy we wzniecanych przez Rosję wojnach. W niniejszym zbiorze autor zgłębia skażone sumienie zbiorowości. W tych opowieściach, podobnie jak w innych uznanych tytułach Lebiediewa, ludzie, zwierzęta, przedmioty i miejsca szukają sprawiedliwości dla zatrważającej przeszłości w świecie, w którym dziedziczenie zła jest nadal niezauważane – i nienazwane. Lebiediew to, co pozostaje niewidoczne dla większości pisarzy radzieckich i postsowieckich, rozpoznaje i nazywa. I robi to w sposób niezwykle sugestywny i poruszający.

Zbigniew Machej
Praga in flagranti
/ Wydawnictwo Pogranicze

Międzykulturowy dialog potrzebuje mądrego i czułego obserwatora. Kimś takim jest Zbigniew Machej – poeta, tłumacz literatury czeskiej i słowackiej, dyplomata. „Praga in flagranti” to dziennik, na który składają się refleksje i spostrzeżenia starające się uchwycić tytułowe miasto właśnie „in flagranti” – na gorącym uczynku. Zapiski owe dotyczą spraw najróżniejszych: praskiej kultury, literatury, historii, sztuki i architektury. Autor odkrywa przed czytelnikiem kolejne warstwy Pragi, którą opisuje jako „cebulę z pozłacaną łupiną”. Stolica Czech jawi się tu jako miejsce pełne kontrastów, gdzie gotycka architektura współistnieje z secesyjnymi ornamentami, a historia przenika się z nowoczesnością. Autor nie żałuje miejsca na relacje z wizyt w praskiej operze, teatrach i galeriach sztuki, na słowa zachwytu, ale i krytyki, na spotkania oraz długie rozmowy z czeskimi i polskimi przyjaciółmi (oczywiście przy kuflu piwa lub Becherovce!), nie brak też anegdot, choćby tych o Tadeuszu Różewiczu czy Brusie Willisie. „Praga in flagranti” to nie tylko zapis osobistych doświadczeń, ale także wyjątkowy, autorski, porywający przewodnik po praskiej duszy.

„Złota, magiczna, obrzydliwa i śliczna. Gotycka, barokowa, husycka, żydowska, secesyjna, niemiecka, kubistyczna i surrealistyczna. Faszystowska i komunistyczna. Demokratyczna i zamordystyczna (…). Praga undergroundowa i biedermeierowska. Kabaretowa i operowa. (…). Cudownie położona, misternie wzniesiona, miejscami pozłacana kupa kamieni. Skąpana w piwie i oblepiona knedlikami”. Taka jest właśnie „Praga in flagranti”!

Alena Mornštajnová
Listopad
/ tłum. Anna Radwan-Żbikowska
/ Wydawnictwo Amaltea

Listopad 1989. Fala protestów doprowadza do upadku systemu komunistycznego w Czechosłowacji. Kraj wkracza na drogę pokojowych i demokratycznych przemian. Czas ten zapisze się w historii jako aksamitna rewolucja. Dziś wydaje się nam, że tak musiało się stać, że w ówczesnej sytuacji geopolitycznej Europy Środkowej inny scenariusz nie był możliwy. To nieprawda. Alena Mornštajnová kreśli alternatywną wizję rzeczywistości. W listopadzie 1989 dochodzi do fali aresztowań opozycjonistów czechosłowackich. Wojsko przejmuje pełną kontrolę nad państwem. Tak dzieje się we wszystkich krajach bloku wschodniego. Także w Polsce. Europa Środkowa i Wschodnia odgradza się murem od reszty świata. Komunizm przyjmuje najbardziej siermiężną formę. „Listopad” to dramatyczna historia zwykłej rodziny, którą pewnej listopadowej nocy rozdzieli wielka historia i skieruje jej członków przeciwko sobie. To opowieść o trudnych relacjach rodzinnych, tęsknocie za drugą osobą i próbie odbudowy utraconych marzeń, jednocześnie stanowiąca ostrzeżenie i wyraz wdzięczności za to, że dla większości krajów Europy Wschodniej komunizm pozostał jedynie literacką fikcją. To obowiązkowa lektura zwłaszcza dla młodego pokolenia Europejczyków. Wolność i demokracja nigdy nie są nam dane raz na zawsze. To nieustanne wyzwanie i zadanie.

Ambasador Nowej Europy | Laureaci 2021 i 2022

Dziesiąta jubileuszowa edycja konkursu wydawniczego Ambasador Nowej Europy rozstrzygnięta! Gala wręczenia nagród oraz spotkanie z laureatami odbędzie się 24 października o godz. 18.00 w bibliotece Europejskiego Centrum Solidarności. Gratulacje dla autorek i autorów oraz wydawców nagrodzonych publikacji.

Przypomnijmy, że dziesiąta edycja nagrody obejmowała wyjątkowo dwa lata – rok 2021 i 2022. Łącznie zakwalifikowano do konkursu 85 tytułów, zgłoszonych przez 46 wydawców, które reprezentowały różnorodne formy wydawnicze i literackie: reportaże, eseje, biografie, beletrystykę, książki naukowe i popularnonaukowe, a także poezję.

– Wybór był niezwykle trudny. Członkowie kapituły szukali odpowiedzi na pytanie, które z publikacji ostatnich dwóch lat najtrafniej uchwyciły i zdefiniowały aktualną chwilę w dziejach Europy, odnosząc się krytycznie do przeszłości, a jednocześnie odpowiadając na współczesne nam wyzwania i problemy – mówi dr Arkadiusz Smagacz z ECS, członek jury.

Kapituła dość zgodnie doszła do przekonania, że odpowiedzi należy szukać w dziejach i współczesnych losach narodów Europy Środkowej i Wschodniej – od Bałkanów po Donieck i Ługańsk. Nie dziwi więc ostateczny werdykt jury konkursowego: zwyciężyły publikacje mówiące o Macedonii Północnej, Ukrainie i nieistniejących już politycznie, ale obecnych w kulturze, pamięci i micie Austro-Węgrach.

Zwycięscy autorzy i autorki – Kinga Nettmann-Multanowska, Iza Chruślińska, Jarosław Hrycak i Jaroslav Rudiš – napisali książki mądre, niepowielające stereotypów, odważne, fascynujące i jednocześnie nieobojętne. W głębokim przekonaniu jurorów, tegoroczni laureaci i laureatki w pełni zasłużyli na tytuł ambasadorów Nowej Europy – Europy niestrudzonej w walce o wolność, pokój, prawa człowieka i międzyludzką solidarność.

Nagrodę za 2021 rok otrzymał Jaroslav Rudiš za książkę „Ostatnia podróż Winterberga” w tłumaczeniu Małgorzaty Gralińskiej, wydaną przez Książkowe Klimaty.

Jaroslav Rudiš jest cenionym czeskim pisarzem i dziennikarzem, który zdobył uznanie za swoją wszechstronną twórczość literacką obejmującą powieści, sztuki teatralne, komiksy i teksty piosenek. Uważany jest dziś za ważny głos młodego pokolenia. „Ostatnia podróż Winterberga” to porywająca powieść o podróży tytułowego bohatera i jego towarzysza przez Austro-Węgry z czerwonym bedekerem w ręce. Bohaterowie przemierzają drogę w dwóch perspektywach czasowych: współczesnej oraz historycznej. Te dwa obrazy Europy, jakże od siebie różne, w sposób niezwykły pokazują złożoność i wzajemne przenikanie. Autor dotyka takich tematów, jak trauma wojny, nacjonalizm czy pułapki myślenia ahistorycznego, wskazując tym samym na uniwersalne problemy związane z konfliktami zbrojnymi. Choć czasy i okoliczności historyczne się zmieniają, to skutki wojny już nie, co pobudza do refleksji nad tragicznymi konsekwencjami konfliktów oraz pokazuje, że wojna to nie tylko cierpienie fizyczne, ale trwałe emocjonalne i społeczne rany, po których blizny nosi wiele pokoleń. Niezwykłość prozy Rudiša polega na tym, że autor jednocześnie potrafi pisać zabawnie i dynamicznie, ale też monotonnie i refleksyjnie, odzwierciedlając w ten sposób różne aspekty podróży pociągiem, a zarazem podróży przez XX wiek.

Nagroda za 2022 rok została przyznana ex aequo autorom i wydawcom dwóch publikacji: Jarosławowi Hrycakowi i Izie Chruślińskiej za książkę „Zrozumieć Ukrainę. Historia mówiona”, wydaną nakładem Wydawnictwa Krytyki Politycznej oraz Kindze Nettmann-Multanowskiej za książkę „Warszawa rysuje Skopje”, której wydawcą jest Fundacja Centrum Architektury.

Jarosław Hrycak i Iza Chruślińska od dekad już są ambasadorami Nowej Europy. Ich praca, samodzielna i w dialogu, stanowi wielki intelektualny wkład w przybliżanie tematyki ukraińskiej czytelnikom w Polsce, Ukrainie, Europie. Głosy Hrycaka i Chruślińskiej to piękne opowieści o Ukrainie, jej złożoności i historii, które nadal za mało znamy. Dlatego książka „Zrozumieć Ukrainę” jest ważną pozycją, która w roku rosyjskiej agresji na Ukrainie pozwala m.in. zrozumieć dlaczego Ukraina i Ukraińcy od lutego 2022 roku z tak ogromną determinacją stawiają opór rosyjskiemu najeźdźcy, broniąc nie tylko swojej ziemi, ale też – a może przede wszystkim – tożsamości. Dylematy i dramaty związane z tożsamością stanowią oś pasjonujących i odważnych rozmów, jakie Iza Chruślińska przeprowadziła z Jarosławem Hrycakiem. Jest to lektura dla każdego, któremu bliski sercu jest los, ale też przyszłość Ukrainy. Jest to bowiem opowieść zarówno o przeszłości, jak i przyszłości Europy.

Książka Kingi Nettmann-Multanowskiej to fascynująca podróż do stolicy Macedonii Północnej. Wyprawa do miasta, które po tragicznym trzęsieniu ziemi w lipcu 1963 roku stało się międzynarodową stolicą solidarności. Cały świat, pomimo zimnowojennych podziałów, ruszył ze wsparciem. Polacy nie tylko ofiarowali pomoc humanitarną, ale stworzyli plan ogólny odbudowy miasta. Był to niewątpliwy, a dotąd mało znany i nieopowiedziany, sukces polskich urbanistów doświadczonych w odbudowie Warszawy. Polacy dołączyli do prac projektowych w ostatniej chwili, gdy wiadomo już było, że ONZ do opracowania koncepcji odbudowy miasta wybrała grecką pracownię architekta i urbanisty Constantinosa Doxiadisa. Jednak to polski pomysł na odbudowę Skopje wzbudził podziw i stał się podstawą do opracowania planu rozwoju miasta. Stali za nim wspaniali ludzie ze środowiska warszawskich urbanistów, często z AK-owskim rodowodem, których przed represjami uchronił i zebrał w swojej pracowni Adolf Ciborowski, naczelny architekt Warszawy, a następnie dyrektor projektu Skopje z upoważnienia Funduszu Specjalnego ONZ. Dodatkowym walorem tej pięknie wydanej publikacji jest fakt, że autorka napisała ją z pasją i miłością. Dlatego też jest ona niebezpieczna. Czytelnikowi grozi zakochanie się w Skopje.

Nagroda AMBASADOR NOWEJ EUROPY przyznawana jest za najlepszą publikację, która w odważny i bezkompromisowy sposób obala stereotypy definiujące Europę i jej mieszkańców oraz szuka odpowiedzi na pytanie o to, czym dzisiaj jest Europa. Kapituła konkursu skupia się na odnajdywaniu merytorycznych i bardzo często nieoczywistych interpretacji nowych odsłon europejskiej solidarności, wzajemnych interakcji oraz nieustannego przenikania się historii, kultur i doświadczeń polityczno-społecznych narodów oraz społeczeństw Europy.

W konkursie nagradzany jest zarówno autor, jak i jego wydawca.

Nagrodę dla autora stanowią: tytuł AMBASADOR NOWEJ EUROPY, medal, nagroda finansowa i dyplom. Nagrodę dla wydawcy stanowią medal oraz dyplom.

Organizatorami konkursu są Europejskie Centrum Solidarności w Gdańsku oraz Kolegium Europy Wschodniej im. Jana Nowaka-Jeziorańskiego we Wrocławiu.

Kapituła konkursu
Basil Kerski | przewodniczący, dyrektor Europejskiego Centrum Solidarności
dr Kacper Dziekan | sekretarz kapituły, członek Zespołu ds. Międzynarodowych ECS
Piotr Leszczyński | redaktor „Przeglądu Politycznego”, Magazynu Polsko-Niemieckiego DIALOG oraz portalu Forum Dialogu
dr Kamila Łabno-Hajduk | Kolegium Europy Wschodniej im. Jana Nowaka-Jeziorańskiego we Wrocławiu
Magdalena Madey | Dział Naukowy i Biblioteki ECS
dr Iwona Reichardt | członkini zarządu Kolegium Europy Wschodniej im. Jana Nowaka-Jeziorańskiego we Wrocławiu
dr Przemysław Ruchlewski | zastępca dyrektora ECS ds. naukowych i zbiorów
dr Jakub Kufel | kierownik Działu Naukowego i Biblioteki ECS
dr Arkadiusz Smagacz | Dział Naukowy i Biblioteki ECS

Laureat konkursu Ambasador Nowej Europy za rok 2020
PRÓBA OGNIA. BŁĘDNA KARTOGRAFIA EUROPY
autor: Tomasz Różycki / wydawca: Wydawnictwo Austeria

IX edycja konkursu o nagrodę AMBASADORA NOWEJ EUROPY została rozstrzygnięta. Spośród grona pięciu finalistów jury wybrało zwycięzcę. Jest nim „Próba ognia. Błędna kartografia Europy”. Konkurencja była duża, bo w konkursowe szranki stanęło 86 publikacji 41 wydawców.

Organizatorzy konkursu – Europejskie Centrum Solidarności oraz Kolegium Europy Wschodniej im. Jana Nowaka Jeziorańskiego – składają serdeczne gratulacje autorowi, Tomaszowi Różyckiemu, oraz wydawcy, Wydawnictwu Austeria.

W skład jury weszli: Basil Kerski (przewodniczący) – dyrektor Europejskiego Centrum Solidarności, dr Przemysław Ruchlewski – zastępca dyrektora ds. naukowych w ECS, dr Iwona Reichardt – członkini zarządu Kolegium Europy Wschodniej im. Jana Nowaka-Jeziorańskiego we Wrocławiu, dr Kamila Łabno-Hajduk – Kolegium Europy Wschodniej im. Jana Nowaka-Jeziorańskiego we Wrocławiu, Piotr Leszczyński – redaktor „Przeglądu Politycznego”, Magazynu Polsko-Niemieckiego DIALOG oraz portalu Forum Dialogu, Magdalena Jedlicka – Wydział Biblioteki ECS, dr Arkadiusz Smagacz – kierownik Wydziału Biblioteki w ECS oraz Kacper Dziekan – Dział Projektów Obywatelskich i członek Zespołu ds. Międzynarodowych ECS (sekretarz kapituły).

Tegorocznym laureatem zostaje książka „W stronę Xenopolis”. Organizatorzy – Europejskie Centrum Solidarności oraz Kolegium Europy Wschodniej im. Jana Nowaka Jeziorańskiego składają serdeczne gratulacje autorowi, Krzysztofowi Czyżewskiemu, oraz wydawcy, Międzynarodowemu Centrum Kultury.

Nagrodzona pozycja jest prawdziwą perełką na polskim rynku wydawniczym. Stanowi ona opus magnum niezwykle wszakże aktywnego na polu kultury działacza i może pełnić funkcję swoistego kompasu intelektualnego w tych jakże trudnych czasach. Podejmując szeroką tematykę wielokulturowych pograniczy książka ta doskonale oddaje ducha tego, kim jest dzisiaj Ambasador Nowej Europy.

Kapituła Ambasadora Nowej Europy przyznała nagrodę główną Dominicowi Lievenowi za pracę W POŻOGĘ. IMPERIUM, WOJNA I KONIEC CARSKIEJ ROSJI w przekładzie Jakuba Ozimka, wydaną staraniem Wydawnictwa Akademickiego SEDNO.

Dominic Lieven opowiada czytelnikowi o drugim wymiarze tej wojny, o wydarzeniach na froncie wschodnim. „W pożogę” to doskonała praca historyczna, która ukazuje znaczenie carskiej Rosji, a także innych państw i narodów Europy Środkowej i Wschodniej, mających wpływ na polityczne i społeczne skutki końca I wojny światowej. W książce Lieven przedstawia niedostępne wcześniej materiały dyplomatyczne i wojskowe, z których bezsprzecznie najważniejszym było Archiwum Polityki Zagranicznej Imperium Rosyjskiego w Moskwie. Analizuje szczególnie wnikliwie te dokumenty, które pokazują procesy i zdarzenia skutkujące podjęciem przez Rosjan decyzji o ogłoszeniu mobilizacji w lipcu 1914 roku, a perspektywa brytyjskiego autora rzuca nowe światło na wiele pozornie dobrze znanych faktów.

Kapituła nagradzając monografię Dominica Lievena zwraca szczególnie uwagę na ogromną wartość historiograficzną książki. Profesor Lieven uważa, że kwestie takie jak imperium i naród oraz mocarstwowość a tożsamość mają charakter uniwersalny i stanowią centralny element historii świata w XX wieku. Podkreślić należy również analizę dekompozycji Imperium Osmańskiego i polityki nowo powstałych państw bałkańskich. Rywalizację i sprzeczności interesów w tym regionie Rosji oraz Austro-Węgier i ich sojusznika, Niemiec wilhelmińskich.

Laureat konkursu Ambasador Nowej Europy za rok 2017

TURCJA: OBŁĘD I MELANCHOLIA
autor: Ece Temelkuran / tłumacz: Łukasz Buchalski
Wydawnictwo Książkowe Klimaty

„Turcja: obłęd i melancholia” – nagroda główna w konkursie Ambasador Nowej Europy za rok 2017. Nagrodzona książka porusza ważne kwestie dotyczące debaty nad współczesną kondycją Turcji. Zawiera wiele cennych, nierzadko bardzo bolesnych refleksji nad procesami historycznymi, politycznymi oraz społecznymi, jakie zachodziły w Turcji w XX wieku. Kapituła konkursu zwróciła szczególną uwagę na wyjątkowy interpretacyjnie charakter książki. Autorka poprowadziła narrację w taki sposób, aby czytelnicy wielu krajów europejskich mogli odnaleźć paralele do swoich osobistych, obywatelskich doświadczeń. Tym samym książka w pełni wpisuje się w cele konkursu i stanowi podstawę do nagrodzenia autorki oraz wydawnictwa tytułem AMBASADOR NOWEJ EUROPY za rok 2017.

Laureaci konkursu Ambasador Nowej Europy za rok 2016
(ex aequo)

MUZUŁMANIE W EUROPIE. DZISIEJSZE KONTROWERSJE WOKÓŁ ISLAMU
Nilüfer Göle; przeł. Maryna Ochab
Wydawnictwo Karakter

Podsumowując badania nad współczesnym islamem turecka socjolożka ukazuje różne oblicza kultury muzułmańskiej w europejskiej sferze publicznej. Autorka w wyważony sposób podejmuje temat zarówno sukcesu, jak i porażki programów integracyjnych, codzienności relacji międzykulturowych, a także prób nawiązywania dialogu o sprawach publicznych.

To, co odróżnia książkę Nilüfer Göle od wielu innych to fakt, że zmierzyła się z tematem islamu/muzułmanów w oderwaniu od słowa „terroryzm”. Co więcej, stale analizując medialne dyskursy intelektualistów europejskich wobec islamu, ukazuje tendencje, o których dotąd nie wypadało otwarcie mówić.

O DEMOKRACJI, PAMIĘCI I EUROPIE ŚRODKOWEJ
Claudio Magris; wybór i przekład Joanna Ugniewska
Międzynarodowe Centrum Kultury

Antologia eseistyki Claudia Magrisa, wydana w wyborze i przekładzie Joanny Ugniewskiej, prezentuje półwiecze eseistyki wybitnego włoskiego pisarza, historyka literatury, intelektualisty i publicysty. Publikacja pokazuje, że jej autor to oddany obywatel Europy głęboko zainteresowany zmieniającą się kondycją wspólnoty, kierujący swoją refleksję na ważne kwestie tożsamości, mitu habsburskiego, laickości, pamięci czy pogranicza. Czytając publicystykę Magrisa otrzymujemy niezwykle wyważony głos w dyskusji o współczesności. Jest on otwarty na dialog i pozbawiony niepotrzebnego patosu i nadmiernej nostalgii.

W tekstach opublikowanych w antologii widzimy świat w kryzysie. Nie zawsze teraźniejszość czy przyszłość mogą jawić się jako lepsze od większego ładu i porządku przeszłości. A jednak dzięki erudycji Magrisa i podzielanemu przez niego systemu wartości dajemy się przekonywać, jak wielka moc pozostaje w wyobraźni i literaturze.

Laureat konkursu Ambasador Nowej Europy za rok 2015

OSTATNIE IMPERIUM. HISTORIA UPADKU ZWIĄZKU SOWIECKIEGO
Serhii Plokhy
tł. Łukasz Witczak
Wydawnictwo Znak

To tytuł, który wpisuje się w obchody 25 rocznicy upadku Związku Sowieckiego. Rzuca nowe światło na opracowany już na wiele sposobów temat, który jest kluczem do zrozumienia nie tylko obecnej sytuacji w Europie, ale i relacji Stany Zjednoczone – Rosja. To doskonale napisane studium stosunków międzynarodowych, ujęte z wielu perspektyw. Pasjonująca opowieść o przełomowych procesach zachodzących w ZSRR w 1991 roku, prowadzących do jego upadku oraz o budzących się do wolności narodach ujarzmionych przez dyktaturę.

Obalając wiele mitów i stosując przystępny dla czytelnika, reporterki styl narracji, Plokhy stara się odpowiedzieć na bardzo konkretne pytania: Jak to możliwe, że jedno z największych imperiów rozpadło się po zaledwie siedmiu dekadach, w jakim stopniu rzeczywiście przyczynili się do tego Amerykanie, na ile odradzająca się dziś imperialistyczna polityka Rosji ma związek z wydarzeniami z 1991 roku?

Basil Kerski, dyrektor ECS , przewodniczący Kapituły Konkursowej

AMBASADOR NOWEJ EUROPY za rok 2014
LAUREACI
Aleksander Kaczorowski
Havel. Zemsta bezsilnych / Wydawnictwo Czarne

Piotr Pogorzelski
Barszcz ukraiński / Grupa Wydawnicza Helion

AMBASADOR NOWEJ EUROPY za rok 2013
Nie ogłoszono edycji konkursowej

AMBASADOR NOWEJ EUROPY za rok 2012
LAUREAT
Tony Judt, Timothy Snyder (tł. Paweł Marczewski)
Rozważania o wieku XX / Rebis

AMBASADOR NOWEJ EUROPY za rok 2011
LAUREAT
Martin Pollack (tł. Karolina Niedenthal)
Cesarz Ameryki. Wielka ucieczka z Galicji / Wydawnictwo Czarne