Po 45 latach wracamy do strajkującej Stoczni Gdańskiej im. Lenina. Chcemy przyjrzeć się wydarzeniom, oddać atmosferę, wyjaśnić konteksty, ale również zbadać, w jaki sposób wielkie zwycięstwo Solidarności przetrwało w naszej pamięci, jak jest interpretowane i upamiętniane, a wreszcie, czy wciąż jest żywe i znajduje naśladowców. W dniach 28–31 sierpnia 2025 zapraszamy do ECS na konferencję naukową, a na zgłoszenia czekamy do 30 kwietnia 2025.

W sierpniu 1980 roku, na skutek strajku w Stoczni Gdańskiej im. Lenina, władze komunistyczne podpisały z protestującymi stoczniowcami Porozumienie Gdańskie legalizujące Solidarność – pierwszą w krajach komunistycznych organizację związkową, niezależną od władz. To był prawdziwy wyłom w murze odgradzającym Europę Środkową i Wschodnią od reszty świata. Strajkujący stoczniowcy dokonali rzeczy niemal niemożliwej – rządzący Polską Ludową, ustępując wobec masowych protestów w Polsce zgodziły się na rejestrację związku zawodowego niezależnego od władz. Jednym z wyjątkowych aspektów tych demonstracji było wsparcie niemalże całego społeczeństwa.

Podczas konferencji chcemy z dzisiejszej perspektywy zagłębić się w szczegóły tych wydarzeń, ale także oddać atmosferę czasu i miejsca, wyjaśnić konteksty wydarzeń. Chcemy także zobaczyć, w jaki sposób wielkie zwycięstwo Solidarności przetrwało w naszej pamięci do dzisiaj, jak jest interpretowane i jak jest upamiętniane. Pragniemy też przyjrzeć się, czy idea solidarności nadal jest żywa w dzisiejszych społeczeństwach, czy są wokół nas ruchy, które odwołują się do idei solidarności i dziedzictwa Solidarności.

Podczas obchodów 45 rocznicy podpisania Porozumień Sierpniowych przyjrzymy się uważnie przyczynom, które doprowadziły do powstania Solidarności, wsparciu jakie uzyskała ze strony Kościoła, artystów czy innych grup społecznych. Świadkowie historii opowiedzą, z jakimi wyzwaniami się mierzyli, dlaczego wybrali związek zawodowy jako formę organizacji oporu wobec władz. Zapytamy ich także o globalne przyczyny tego zrywu oraz jego oddziaływanie na inne kraje demokracji ludowej.

NSZZ „Solidarność” stały się fenomenem politycznym, społecznym i kulturowym. Działalność związku była i jest analizowana oraz interpretowana przez badaczy na całym świecie, którzy nie tylko zwracają uwagę na różne aspekty funkcjonowania Solidarności, ale oferują swoje interpretacje. Chcemy skupić się na różnorodności tych analiz oraz na sposobach, w jaki Solidarność jest upamiętniana dzisiaj w muzeach, książkach i innych formach.

Solidarność była napędzana poczuciem niesprawiedliwości, którego doświadczali robotnicy w Polsce, a także poczuciem odpowiedzialności za innych, zgodnie z mottem Jana Pawła II „Spojrzeć w oczy drugiego człowieka i zobaczyć w nich nadzieję oraz niepokoje brata czy siostry – to odkryć sens solidarności”. W 2025 roku te słowa są tak samo aktualne, jak w gorące lato 1980. Jaki jest dzisiaj sens solidarności? Jakie formy przyjmuje międzyludzka solidarność, jakie problemy podejmuje? O tych kwestiach będziemy dyskutować w gronie socjologów, politologów, filozofów i innych naukowców, a także świadków historii.
Planujemy wydanie publikacji pokonferencyjnej.

Harmonogram
/ nabór tematów wystąpień poprzez formularz zgłoszeniowy dostępny > TUTAJ <: do 30 kwietnia 2025
/ informacja o zakwalifikowaniu referatu: początek maja 2025
/ konferencja: 28–31 sierpnia 2025

Czekamy na zgłoszenia na naszą konferencję, niektóre z tematów, które chcemy poruszyć to:
/ Solidarność i jej interpretacje
/ Upamiętnianie „Solidarności”
/ Solidarność w sztuce
/ Solidarność międzynarodowa
/ Współczesne przykłady solidarności w ruchach społecznych
/ Związki zawodowe dzisiaj, czy jest możliwa solidarność pracownicza
/ Przykłady z innych państw jak Czechosłowacja, Węgry, Ukraina, kraje bałtyckie
/ Geopolityczne powody i konsekwencje Sierpnia ’80

Dodatkowe informacje
dr Grzegorz Piotrowski; Wydział Naukowy
/ tel.: +48 517 368 064
/ mail: g.piotrowski@ecs.gda.pl