KONFERENCJA PRAWNICZA
 

14–15 grudnia 2021
Europejskie Centrum Solidarności w Gdańsku

Stan wojenny wprowadzony w 1981 r. zmienił świadomość Polaków i Europejczyków – nawet partie komunistyczne Europy Zachodniej zdecydowały się wówczas na otwarte poparcie zrodzonej kilkanaście miesięcy wcześniej Solidarności. Wydarzenie nazwane przez Andrzeja Paczkowskiego „wojną polsko-jaruzelską” wciąż jednak wywołuje liczne kontrowersje. Szczególnie kwestia prawnych rozliczeń tego okresu nadal budzi żywe dyskusje i spory. Dlatego Instytut Prawa Uniwersytetu SWPS oraz Europejskie Centrum Solidarności w Gdańsku przy okazji 40 rocznicy wprowadzenia stanu wojennego podejmują dyskusję o jego dziedzictwie w polskim prawie, zwłaszcza w kontekście niełatwych wyborów, przed jakimi stanęła władza sądownicza już w wolnej Polsce.

Wybór tematu przewodniego konferencji nie jest przypadkowy. Od początku polskiej transformacji władza sądownicza była bacznie obserwowana zwłaszcza przez grupy kwestionujące sens i dorobek polskiej transformacji. Zarzucano jej ochronę przedstawicieli upadłego reżimu, a w wydawanych postanowieniach i wyrokach szukano drugiego dna. Kwestia osądzenia zbrodni komunistycznych stała się paliwem dla wszelkiej maści ruchów kontestatorskich i populistycznych nie tylko w Polsce, lecz także w całej Europie Środkowej.

PROGRAM

14/12/2021 WTOREK

miejsce | ECS, sala wystaw czasowych (parter)
język obrad | angielski, polski (tłumaczenie)
wstęp | wolny
 

/ 15.30–16.00
OFICJALNE OTWARCIE KONFERENCJI
Aleksandra Dulkiewicz | prezydent Gdańska
David Gregosz | dyrektor Fundacji Konrada Adenauera w Polsce (online)
Roman Cieślak | rektor Uniwersytetu SWPS (online)
Basil Kerski | dyrektor ECS

/ 16.00–17.30
PANEL I | DOŚWIADCZENIE PRZESZŁOŚCI PO UPADKU KOMUNIZMU
Jerzy Zajadło, Uniwersytet Gdański | Rola sądów we wprowadzaniu sprawiedliwości tranzycyjnej
Cezary Łazarewicz, reporter i pisarz | Nieskuteczne rozliczenia z dziedzictwem stanu wojennego: sprawa Grzegorza Przemyka
Monika Nalepa, Uniwersytet w Chicago | Stan wojenny, tajni współpracownicy a brak możliwości wprowadzenia sprawiedliwości tranzycyjnej w Polsce (online)
przewodniczący | Basil Kerski, ECS

PANEL II | DOŚWIADCZENIE PRZESZŁOŚCI NA POZIOMIE MIĘDZYNARODOWYM, PONADNARODOWYM I KRAJOWYM
Michał Balcerzak, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu | Odpowiedzialność karna za zbrodnie komunistyczne w Europie Środkowej i Wschodniej z perspektywy Europejskiego Trybunału Praw Człowieka
Klaus Bachmann, Uniwersytet SWPS | Unia Europejska a sprawiedliwość tranzycyjna
Paweł Osik, Okręgowa Rada Adwokacka w Warszawie | Sędziowie wobec trudnej przeszłości, perspektywa zawodów prawniczych
przewodniczący | Tomasz Snarski, Uniwersytet Gdański

15/12/2021 ŚRODA

miejsce | ECS, sala warsztatowa nr 5 (3 piętro)
język obrad | angielski
wstęp | tylko dla panelistów

/ 9.00–9.30
SESJA WPROWADZAJĄCA
Klaus Bachmann, Uniwersytet SWPS | Środkowoeuropejscy sędziowie a doświadczenia przeszłości z perspektywy Niemiec; kilka uwag

/ 9.30– 11.00
PANEL I
Zoltán Fleck, Uniwersytet Loránda Eötvösa | Rządy prawa jako słabszy element integracji społecznej w państwach postkomunistycznych
Jānis Pleps, Uniwersytet na Łotwie | Władza sądownicza na Łotwie: ewolucyjny rozwój od prawniczego formalizmu do strażników rządów prawa
Daniel Smilov, Uniwersytet w Sofii | Sędziowskie doświadczenie przeszłości z perspektywy Bułgarii
przewodniczący | Adam Bodnar, Uniwersytet SWPS

/ 11.15–12.45
PANEL II
Zdeněk Kühn, Uniwersytet Karola w Pradze | Osądzenie komunistycznej przeszlości: studium przypadku Czech (online)
Andreea Vertes, Uniwersytet Zachodni w Timisoarze | Rumuński sąd konstytucyjny i jego wpływ na ustawę o ujawnieniu akt Securitate (online)
Filip Cyuńczyk, Uniwersytet SWPS | Sędziowska „gruba kreska”? Kilka uwag wokół decyzji Trybunału Konstytucyjnego w sprawie K 22/16
przewodniczący | Zoltán Fleck, Uniwersytet Loránda Eötvösa

/ 13.30–14.30
PANEL III | PRAWNICY W OKRESIE TRANSFORMACJI
Okrągły stół (dla uczestników biorących udział osobiście i online)
przewodniczący | Filip Cyuńczyk, Uniwersytet SWPS

/ 14.45–15.15
Filip Cyuńczyk, Uniwersytet SWPS | Prezentacja założeń projektu i informacja o dalszych działaniach

/ 15.15–15.45
uwagi końcowe | Adam Bodnar, Uniwersytet SWPS


organizatorzy | Uniwersytet SWPS, Fundacja Konrada Adenauera, Europejskie Centrum Solidarności,
koordynatorzy projektu | prof. Adam Bodnar i dr Filip Cyuńczyk, Instytut Prawa Uniwersytetu SWPS oraz dr Jakub Kufel, ECS