STRAJK! | spacer z uczestnikiem wydarzeń po wystawie stałej ECS
miejsce | wystawa stała ECS
wstęp | → rezerwacja miejsc poniżej + bilet specjalny do nabycia w kasach
zbiórka | hol główny, vis-à-vis kas
termin | 14, 28, 29 sierpnia 2021
bilet | 10 zł
termin | 31 sierpnia 2021
bilet | 1 zł
W rolę kuratorów wcielają się uczestnicy i świadkowie wydarzeń – ludzie, dla których centrum świata w te gorące sierpniowe dni 1980 roku znajdowało się w Stoczni Gdańskiej lub w innych miejscach protestu.
14 sierpnia 1980 roku o godz. 6 rano robotnicy ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina – pod wodzą Bogdana Borusewicza, Jerzego Borowczaka, Bogdana Felskiego i Ludwika Prądzyńskiego – ogłosili strajk. Domagali się powrotu do pracy Anny Walentynowicz i Lecha Wałęsy, zbudowania pomnika ofiar Grudnia ’70, wyższych płac i zagwarantowania bezpieczeństwa strajkującym. Na czele protestu stanął Lech Wałęsa. Historyczny strajk zakończono po długich negocjacjach z przedstawicielami rządu. 31 sierpnia podpisano Porozumienie Gdańskie. Władza zapowiedziała wprowadzenie w życie postulatów strajkujących, w tym najważniejszego o utworzeniu niezależnego samorządnego związku zawodowego.
Rozpoczął się proces zmian.
14/08/2021 SOBOTA
11.00 / LUDWIK PRĄDZYŃSKI
Dawny opozycjonista, spawacz i monter kadłubów, związkowiec.
Od 1975 roku pracował w Stoczni Gdańskiej im. Lenina jako spawacz i monter kadłubów. Z końcem lat 70. rozpoczął współpracę z Wolnymi Związkami Zawodowymi Wybrzeża, kolportując na terenie stoczni ulotki i niezależną prasę. Razem z Jerzym Borowczakiem, Bogdanem Borusewiczem i Bogdanem Felskim współorganizował strajk na terenie zakładu. Miał wtedy 24 lata.
Od września 1980 roku działał w Solidarności, wszedł do grona członków Komitetu Założycielskiego. W grudniu 1981 roku został internowany w Ośrodku Odosobnienia w Strzebielinku, gdzie spędził siedem miesięcy, i zwolniony z pracy. Ponownie zatrudniono go w stoczni po 13 latach.
13.00 / JERZY BOROWCZAK
Opozycjonista, działacz związkowy, dziś poseł na Sejm RP. Urodził się w Białogardzie.
Należał do współpracowników Wolnych Związków Zawodowych Wybrzeża. Od 1979 roku pracował w Stoczni im. Lenina w Gdańsku. 14 sierpnia 1980 roku wspólnie z Bogdanem Borusewiczem, Bogdanem Felskim i Ludwikiem Prądzyńskim zapoczątkował strajk w Stoczni Gdańskiej im. Lenina. Miał wtedy 23 lata.
Po powołaniu NSZZ „Solidarność” został wiceprzewodniczącym komisji zakładowej związku z Stoczni Gdańskiej. Wszedł do grona członków Komitetu Założycielskiego Solidarności. Współorganizował strajki podczas stanu wojennego. Internowany trafił do Ośrodka Odosobnienia w Iławie. Został dyscyplinarnie zwolniony z pracy, zatrudnienie znalazł w gdańskiej Spółdzielni Pracy Usług Wysokościowych, zwanej Świetlik. Do pracy w stoczni wrócił dopiero w 1989 roku.
28/08/2021 SOBOTA
11.00 / EWA KULIK-BIELIŃSKA
Dziennikarka, tłumaczka literatury pięknej, społeczniczka i działaczka opozycji demokratycznej w czasach PRL.
W latach 70. opozycyjną działalność prowadziła w Krakowie. Była współzałożycielką i rzeczniczką Studenckich Komitetów Solidarności, współorganizowała wykłady Uniwersytetu Latającego, redagowała niezależne studenckie pismo „Indeks”. W sierpniu 1980 roku miała 23 lata. Po aresztowaniu Jacka Kuronia przejęła prowadzenie nieformalnego biura prasowego i przekazywała informacje o strajkach zagranicznym mediom. Po dołączeniu do Solidarności współtworzyła niezależne pisma Regionu Mazowsze NSZZ „Solidarność”: „Biuletyn Informacyjny »Solidarność«”, „Niezależność”, „Informacja Solidarności”. W stanie wojennym organizowała i koordynowała podziemne struktury Solidarności. Na pięć miesięcy straciła wówczas wolność.
Od 2010 roku na stanowisku dyrektora Fundacji Batorego kontynuuje prospołeczną działalność w demokratycznej Polsce.
13.00 / BOGDAN LIS
Opozycjonista w czasach PRL, działacz Wolnych Związków Zawodowych Wybrzeża i Solidarności.
Już w grudniu 1970 roku uczestniczył w protestach robotniczych w Gdańsku. Dziesięć lat później, w sierpniu 1980 roku, współorganizował strajk w gdańskim Elmorze, gdzie pracował. Miał 28 lat. Dołączył do strajkujących w Stoczni Gdańskiej im. Lenina i podjął się roli wiceprzewodniczącego Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego. Współtworzył treść 21 postulatów strajkujących stoczniowców, a później znalazł się w gronie sygnatariuszy Porozumienia Gdańskiego. Współtwórca podziemnych struktur Solidarności. Wielokrotnie aresztowany, m.in. w stanie wojennym. W 1989 roku uczestniczył w obradach przy Okrągłym Stole. Inwigilowany przez służby. Członek Rady Europejskiego Centrum Solidarności.
15.00 / TADEUSZ FISZBACH
Doktor inżynier. Wieloletni członek Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. W Sierpniu ’80 miał 45 lat i był jednym z delegatów rządu do rozmów ze strajkującymi w Stoczni Gdańskiej im. Lenina.
– Tadeusz Fiszbach, mając doświadczenie Grudnia ’70, rozumiał, że w sierpniu na Wybrzeżu rozpoczęła się rewolucja. W negocjacjach mieliśmy go po swojej stronie – mówi Andrzej Kołodziej, inicjator strajku w Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni.
Gdy sprzeciwił się wprowadzeniu stanu wojennego, oddelegowano go na kilka lat do ambasady w Helsinkach. Dwukrotnie sprawował mandat posła na Sejm PRL. Po raz trzeci został posłem w czerwcu 1989 roku, przy nieformalnym poparciu Komitetu Obywatelskiego.
29/08/2021 NIEDZIELA
11.00 / LESZEK BIERNACKI I PAWEŁ HUELLE
Założyciele gdańskiego Niezależnego Zrzeszenia Studentów.
LESZEK BIERNACKI / Dawny student filologii polskiej, autor dokumentacji fotograficznej, m.in. strajków, manifestacji i pielgrzymek papieskich.
Miał 21 lat, gdy dołączył do strajku w Stoczni Gdańskiej im. Lenina w sierpniu 1980 roku. Zebrał dokumentację fotograficzną protestu. We wrześniu tego samego roku zaangażował się w powołanie Niezależnego Zrzeszenia Studentów Polskich (następnie NZS) na swojej macierzystej uczelni – Uniwersytecie Gdańskim. Był współorganizatorem Samorządu Studenckiego i członkiem Parlamentu UG. W listopadzie i grudniu 1981 roku uczestniczył w strajku solidarnościowym ze studentami radomskiej Wyższej Szkoły Inżynieryjnej. Kolejny strajk uczelniany współorganizował zaraz po wprowadzeniu stanu wojennego, po czym jako reprezentant UG dołączył do protestu w Stoczni Gdańskiej. W stanie wojennym był czynnie zaangażowany w aktywności niezależnego środowiska akademickiego oraz działalność informacyjną podziemia, m.in. pracując jako redaktor podziemnego „Niezależnego Serwisu Informacyjnego SKS NZS Trójmiasto”. W zbiorach ECS mamy 1567 jego fotografii.
PAWEŁ HUELLE / Dziś znany głównie jako pisarz i nauczyciel akademicki. Nie wszyscy więc wiedzą o jego opozycyjnej przeszłości. Spodziewajcie się tajemniczej historii o powstaniu na ławeczce przed bramą stoczni oraz o uruchomionej przez niego poczcie rowerowej.
W sierpniu 1980 roku był jednym z inicjatorów apelu o powołanie niezależnej organizacji studenckiej na macierzystym Uniwersytecie Gdańskim, gdzie studiował filologię polską. Miał wtedy 23 lata. Po Sierpniu zaangażował się w działalność NSZZ „Solidarność”. W trakcie I Krajowego Zjazdu Delegatów NSZZ „Solidarność” w hali Olivia był członkiem redakcji „Głosu Wolnego”. Po wprowadzeniu stanu wojennego współpracował z wydawnictwami podziemnymi.
Twórczość poświęca w większości swemu rodzinnemu miastu – Gdańskowi. Popularność przyniosła mu debiutancka powieść „Weiser Dawidek” (1987).
13.00 / HENRYK SICIŃSKI
Lekarz, opozycjonista, pomysłodawca „Posłania do ludzi pracy Europy Wschodniej”.
W marcu 1968 roku uczestniczył w demonstracji studentów w Poznaniu. W lipcu 1980 roku współorganizował protest w Zespole Zakładów Opieki Zdrowotnej w Ostrowie Wielkopolskim, a jesienią zaangażował się w działalność NSZZ „Solidarność”. Miał wówczas 30 lat. Był delegatem na I Krajowy Zjazd Delegatów NSZZ „Solidarność” i pomysłodawcą „Posłania pierwszego Zjazdu Delegatów NSZZ »Solidarność« do ludzi pracy Europy Wschodniej”. Po wprowadzeniu stanu wojennego zaangażował się w pomoc dla represjonowanych i ich rodzin. Ostatecznie sam stracił wolność, internowany w Ośrodku Odosobnienia w Ostrowie Wlkp. i Gębarzewie. W wolnej Polsce m.in. radny Ostrowa Wlkp.
15.00 / JAN RULEWSKI
Już w połowie lat 60., gdy studiował w Wojskowej Akademii Technicznej w Warszawie, został relegowany za „szerzenie wrogiej propagandy”.
W sierpniu 1980 roku Rada Zakładowa ZZM „Romet” pod przewodnictwem Rulewskiego wezwała oficjalne związki zawodowe do poparcia postulatów strajkujących robotników Wybrzeża. 25 sierpnia został aresztowany, a po interwencji kolegów z zakładu – zwolniony. Zaangażował się w działalność związkową. 19 marca 1981 roku przewodniczył 25-osobowej delegacji Solidarności pracowniczej i chłopskiej, goszczącej na sesji Wojewódzkiej Rady Narodowej w Bydgoszczy, gdzie milicja pobiła związkowców. Delegat na I Krajowy Zjazd Delegatów NSZZ „Solidarność”. W stanie wojennym internowany w obozach w Strzebielinku i Białołęce.
31/08/2021 WTOREK
11.00 / WOJCIECH KUBIŃSKI
Anglista, profesor, od ponad 40 lat pracuje na Uniwersytecie Gdańskim. Miał wtedy 28 lat, gdy zgłosił się jako wolontariusz do obsługi I Krajowego Zjazdu Delegatów NSZZ „Solidarność”, aby tłumaczyć konsekutywnie.
Potem pracował jako tłumacz Komisji Krajowej Solidarności w Biurze Informacji Prasowej Solidarności (BIPS), bezpośrednio podlegając Aramowi Rybickiemu. Jako tłumacz uczestniczył w konferencjach prasowych z udziałem m.in. Lecha Wałęsy czy Andrzeja Gwiazdy. Nadzorował kilka dużych projektów tłumaczeniowych. Po wprowadzeniu stanu wojennego podjął działalność w podziemnych strukturach Solidarności. Współredagował podziemne pismo „Gryps”, poświęcone represjom wobec internowanych i uwięzionych działaczy Solidarności. Aresztowano go po opublikowaniu dziesięciu kolejnych numerów „Grypsu” w lipcu 1982 roku. Spędził rok w areszcie śledczym w Gdańsku przy ul. Kurkowej. Został zwolniony na mocy amnestii z okazji pielgrzymki papieskiej do Polski. Ponownie jako tłumacz pracował na II zjeździe Solidarności (1990).
13.00 / JULIAN GOLAK
Drukarz, wydawca, nauczyciel i samorządowiec, działacz opozycji w okresie PRL.
W sierpniu 1980 roku był jednym z organizatorów strajku w swoim zakładzie pracy, a następnie wszedł w skład Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego we Wrocławiu. Uczestniczył w tworzeniu struktur Solidarności branży poligraficznej i zasiadał w jej władzach krajowych.
Po wprowadzeniu stanu wojennego organizował trzy akcje protestacyjne w Zakładach Graficznych Poczty i Telekomunikacji. Ostatecznie został aresztowany i zwolniony z pracy. Zajmował się dystrybucją wydawnictw drugiego obiegu, wydawaniem nielegalnych czasopism, m.in. periodyku „Żółw”. Jednocześnie działał w duszpasterstwach ludzi pracy i akademickim. Jeden z głównych organizatorów i działaczy Solidarności Polsko-Czechosłowackiej. Przed wyborami 4 czerwca 1989 roku organizował lokalny Komitet Obywatelski. W 2020 roku otrzymał wręczaną przez MSZ Republiki Czech nagrodę GRATIAS AGIT jako szósty wyróżniony w ten sposób Polak.
15.00 / KRZYSZTOF KASPRZYK
Literat, nauczyciel, publicysta, działacz opozycyjny w czasach PRL.
W sierpniu 1980 roku w prezencie dla strajkujących stoczniowców napisał wiersz „Do córki” – „Nie mam teraz czasu dla Ciebie / […] Jeszcze trochę poczekaj, dorośnij / Opowiemy Ci o tych wypadkach / O tych dniach pełnych nadziei […] / O tych ludziach, którzy poczuli / Że są wreszcie teraz u siebie / Solidarnie walczą o dzisiaj / I o jutro także dla ciebie”. Sam miał 23 lata i małe dziecko. Tekst podał przez Bramę nr 2. Potem muzykę skomponował Maciej Pietrzyk, a ballada stała się jednym ze strajkowych hymnów. Dołączył do strajkujących. Jego teksty ukazywały się w prasie emigracyjnej, m.in. w paryskiej „Kulturze”. W lipcu 1981 roku wyjechał do Berlina Zachodniego, gdzie współorganizował Grupę Roboczą „Solidarność” i redagował jej miesięcznik „Przekazy”.
miejsce | wystawa stała ECS
wstęp | → rezerwacja miejsc poniżej + bilet specjalny do nabycia w kasach
zbiórka | hol główny, vis-à-vis kas
termin | 14, 28, 29 sierpnia 2021
bilet | 10 zł
termin | 31 sierpnia 2021
bilet | 1 zł
W rolę kuratorów wcielają się uczestnicy i świadkowie wydarzeń – ludzie, dla których centrum świata w te gorące sierpniowe dni 1980 roku znajdowało się w Stoczni Gdańskiej lub w innych miejscach protestu.
14 sierpnia 1980 roku o godz. 6 rano robotnicy ze Stoczni Gdańskiej im. Lenina – pod wodzą Bogdana Borusewicza, Jerzego Borowczaka, Bogdana Felskiego i Ludwika Prądzyńskiego – ogłosili strajk. Domagali się powrotu do pracy Anny Walentynowicz i Lecha Wałęsy, zbudowania pomnika ofiar Grudnia ’70, wyższych płac i zagwarantowania bezpieczeństwa strajkującym. Na czele protestu stanął Lech Wałęsa. Historyczny strajk zakończono po długich negocjacjach z przedstawicielami rządu. 31 sierpnia podpisano Porozumienie Gdańskie. Władza zapowiedziała wprowadzenie w życie postulatów strajkujących, w tym najważniejszego o utworzeniu niezależnego samorządnego związku zawodowego.
Rozpoczął się proces zmian.
14/08/2021 SOBOTA
11.00 / LUDWIK PRĄDZYŃSKI
Dawny opozycjonista, spawacz i monter kadłubów, związkowiec.
Od 1975 roku pracował w Stoczni Gdańskiej im. Lenina jako spawacz i monter kadłubów. Z końcem lat 70. rozpoczął współpracę z Wolnymi Związkami Zawodowymi Wybrzeża, kolportując na terenie stoczni ulotki i niezależną prasę. Razem z Jerzym Borowczakiem, Bogdanem Borusewiczem i Bogdanem Felskim współorganizował strajk na terenie zakładu. Miał wtedy 24 lata.
Od września 1980 roku działał w Solidarności, wszedł do grona członków Komitetu Założycielskiego. W grudniu 1981 roku został internowany w Ośrodku Odosobnienia w Strzebielinku, gdzie spędził siedem miesięcy, i zwolniony z pracy. Ponownie zatrudniono go w stoczni po 13 latach.
13.00 / JERZY BOROWCZAK
Opozycjonista, działacz związkowy, dziś poseł na Sejm RP. Urodził się w Białogardzie.
Należał do współpracowników Wolnych Związków Zawodowych Wybrzeża. Od 1979 roku pracował w Stoczni im. Lenina w Gdańsku. 14 sierpnia 1980 roku wspólnie z Bogdanem Borusewiczem, Bogdanem Felskim i Ludwikiem Prądzyńskim zapoczątkował strajk w Stoczni Gdańskiej im. Lenina. Miał wtedy 23 lata.
Po powołaniu NSZZ „Solidarność” został wiceprzewodniczącym komisji zakładowej związku z Stoczni Gdańskiej. Wszedł do grona członków Komitetu Założycielskiego Solidarności. Współorganizował strajki podczas stanu wojennego. Internowany trafił do Ośrodka Odosobnienia w Iławie. Został dyscyplinarnie zwolniony z pracy, zatrudnienie znalazł w gdańskiej Spółdzielni Pracy Usług Wysokościowych, zwanej Świetlik. Do pracy w stoczni wrócił dopiero w 1989 roku.
28/08/2021 SOBOTA
11.00 / EWA KULIK-BIELIŃSKA
Dziennikarka, tłumaczka literatury pięknej, społeczniczka i działaczka opozycji demokratycznej w czasach PRL.
W latach 70. opozycyjną działalność prowadziła w Krakowie. Była współzałożycielką i rzeczniczką Studenckich Komitetów Solidarności, współorganizowała wykłady Uniwersytetu Latającego, redagowała niezależne studenckie pismo „Indeks”. W sierpniu 1980 roku miała 23 lata. Po aresztowaniu Jacka Kuronia przejęła prowadzenie nieformalnego biura prasowego i przekazywała informacje o strajkach zagranicznym mediom. Po dołączeniu do Solidarności współtworzyła niezależne pisma Regionu Mazowsze NSZZ „Solidarność”: „Biuletyn Informacyjny »Solidarność«”, „Niezależność”, „Informacja Solidarności”. W stanie wojennym organizowała i koordynowała podziemne struktury Solidarności. Na pięć miesięcy straciła wówczas wolność.
Od 2010 roku na stanowisku dyrektora Fundacji Batorego kontynuuje prospołeczną działalność w demokratycznej Polsce.
13.00 / BOGDAN LIS
Opozycjonista w czasach PRL, działacz Wolnych Związków Zawodowych Wybrzeża i Solidarności.
Już w grudniu 1970 roku uczestniczył w protestach robotniczych w Gdańsku. Dziesięć lat później, w sierpniu 1980 roku, współorganizował strajk w gdańskim Elmorze, gdzie pracował. Miał 28 lat. Dołączył do strajkujących w Stoczni Gdańskiej im. Lenina i podjął się roli wiceprzewodniczącego Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego. Współtworzył treść 21 postulatów strajkujących stoczniowców, a później znalazł się w gronie sygnatariuszy Porozumienia Gdańskiego. Współtwórca podziemnych struktur Solidarności. Wielokrotnie aresztowany, m.in. w stanie wojennym. W 1989 roku uczestniczył w obradach przy Okrągłym Stole. Inwigilowany przez służby. Członek Rady Europejskiego Centrum Solidarności.
15.00 / TADEUSZ FISZBACH
Doktor inżynier. Wieloletni członek Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. W Sierpniu ’80 miał 45 lat i był jednym z delegatów rządu do rozmów ze strajkującymi w Stoczni Gdańskiej im. Lenina.
– Tadeusz Fiszbach, mając doświadczenie Grudnia ’70, rozumiał, że w sierpniu na Wybrzeżu rozpoczęła się rewolucja. W negocjacjach mieliśmy go po swojej stronie – mówi Andrzej Kołodziej, inicjator strajku w Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni.
Gdy sprzeciwił się wprowadzeniu stanu wojennego, oddelegowano go na kilka lat do ambasady w Helsinkach. Dwukrotnie sprawował mandat posła na Sejm PRL. Po raz trzeci został posłem w czerwcu 1989 roku, przy nieformalnym poparciu Komitetu Obywatelskiego.
29/08/2021 NIEDZIELA
11.00 / LESZEK BIERNACKI I PAWEŁ HUELLE
Założyciele gdańskiego Niezależnego Zrzeszenia Studentów.
LESZEK BIERNACKI / Dawny student filologii polskiej, autor dokumentacji fotograficznej, m.in. strajków, manifestacji i pielgrzymek papieskich.
Miał 21 lat, gdy dołączył do strajku w Stoczni Gdańskiej im. Lenina w sierpniu 1980 roku. Zebrał dokumentację fotograficzną protestu. We wrześniu tego samego roku zaangażował się w powołanie Niezależnego Zrzeszenia Studentów Polskich (następnie NZS) na swojej macierzystej uczelni – Uniwersytecie Gdańskim. Był współorganizatorem Samorządu Studenckiego i członkiem Parlamentu UG. W listopadzie i grudniu 1981 roku uczestniczył w strajku solidarnościowym ze studentami radomskiej Wyższej Szkoły Inżynieryjnej. Kolejny strajk uczelniany współorganizował zaraz po wprowadzeniu stanu wojennego, po czym jako reprezentant UG dołączył do protestu w Stoczni Gdańskiej. W stanie wojennym był czynnie zaangażowany w aktywności niezależnego środowiska akademickiego oraz działalność informacyjną podziemia, m.in. pracując jako redaktor podziemnego „Niezależnego Serwisu Informacyjnego SKS NZS Trójmiasto”. W zbiorach ECS mamy 1567 jego fotografii.
PAWEŁ HUELLE / Dziś znany głównie jako pisarz i nauczyciel akademicki. Nie wszyscy więc wiedzą o jego opozycyjnej przeszłości. Spodziewajcie się tajemniczej historii o powstaniu na ławeczce przed bramą stoczni oraz o uruchomionej przez niego poczcie rowerowej.
W sierpniu 1980 roku był jednym z inicjatorów apelu o powołanie niezależnej organizacji studenckiej na macierzystym Uniwersytecie Gdańskim, gdzie studiował filologię polską. Miał wtedy 23 lata. Po Sierpniu zaangażował się w działalność NSZZ „Solidarność”. W trakcie I Krajowego Zjazdu Delegatów NSZZ „Solidarność” w hali Olivia był członkiem redakcji „Głosu Wolnego”. Po wprowadzeniu stanu wojennego współpracował z wydawnictwami podziemnymi.
Twórczość poświęca w większości swemu rodzinnemu miastu – Gdańskowi. Popularność przyniosła mu debiutancka powieść „Weiser Dawidek” (1987).
13.00 / HENRYK SICIŃSKI
Lekarz, opozycjonista, pomysłodawca „Posłania do ludzi pracy Europy Wschodniej”.
W marcu 1968 roku uczestniczył w demonstracji studentów w Poznaniu. W lipcu 1980 roku współorganizował protest w Zespole Zakładów Opieki Zdrowotnej w Ostrowie Wielkopolskim, a jesienią zaangażował się w działalność NSZZ „Solidarność”. Miał wówczas 30 lat. Był delegatem na I Krajowy Zjazd Delegatów NSZZ „Solidarność” i pomysłodawcą „Posłania pierwszego Zjazdu Delegatów NSZZ »Solidarność« do ludzi pracy Europy Wschodniej”. Po wprowadzeniu stanu wojennego zaangażował się w pomoc dla represjonowanych i ich rodzin. Ostatecznie sam stracił wolność, internowany w Ośrodku Odosobnienia w Ostrowie Wlkp. i Gębarzewie. W wolnej Polsce m.in. radny Ostrowa Wlkp.
15.00 / JAN RULEWSKI
Już w połowie lat 60., gdy studiował w Wojskowej Akademii Technicznej w Warszawie, został relegowany za „szerzenie wrogiej propagandy”.
W sierpniu 1980 roku Rada Zakładowa ZZM „Romet” pod przewodnictwem Rulewskiego wezwała oficjalne związki zawodowe do poparcia postulatów strajkujących robotników Wybrzeża. 25 sierpnia został aresztowany, a po interwencji kolegów z zakładu – zwolniony. Zaangażował się w działalność związkową. 19 marca 1981 roku przewodniczył 25-osobowej delegacji Solidarności pracowniczej i chłopskiej, goszczącej na sesji Wojewódzkiej Rady Narodowej w Bydgoszczy, gdzie milicja pobiła związkowców. Delegat na I Krajowy Zjazd Delegatów NSZZ „Solidarność”. W stanie wojennym internowany w obozach w Strzebielinku i Białołęce.
31/08/2021 WTOREK
11.00 / WOJCIECH KUBIŃSKI
Anglista, profesor, od ponad 40 lat pracuje na Uniwersytecie Gdańskim. Miał wtedy 28 lat, gdy zgłosił się jako wolontariusz do obsługi I Krajowego Zjazdu Delegatów NSZZ „Solidarność”, aby tłumaczyć konsekutywnie.
Potem pracował jako tłumacz Komisji Krajowej Solidarności w Biurze Informacji Prasowej Solidarności (BIPS), bezpośrednio podlegając Aramowi Rybickiemu. Jako tłumacz uczestniczył w konferencjach prasowych z udziałem m.in. Lecha Wałęsy czy Andrzeja Gwiazdy. Nadzorował kilka dużych projektów tłumaczeniowych. Po wprowadzeniu stanu wojennego podjął działalność w podziemnych strukturach Solidarności. Współredagował podziemne pismo „Gryps”, poświęcone represjom wobec internowanych i uwięzionych działaczy Solidarności. Aresztowano go po opublikowaniu dziesięciu kolejnych numerów „Grypsu” w lipcu 1982 roku. Spędził rok w areszcie śledczym w Gdańsku przy ul. Kurkowej. Został zwolniony na mocy amnestii z okazji pielgrzymki papieskiej do Polski. Ponownie jako tłumacz pracował na II zjeździe Solidarności (1990).
13.00 / JULIAN GOLAK
Drukarz, wydawca, nauczyciel i samorządowiec, działacz opozycji w okresie PRL.
W sierpniu 1980 roku był jednym z organizatorów strajku w swoim zakładzie pracy, a następnie wszedł w skład Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego we Wrocławiu. Uczestniczył w tworzeniu struktur Solidarności branży poligraficznej i zasiadał w jej władzach krajowych.
Po wprowadzeniu stanu wojennego organizował trzy akcje protestacyjne w Zakładach Graficznych Poczty i Telekomunikacji. Ostatecznie został aresztowany i zwolniony z pracy. Zajmował się dystrybucją wydawnictw drugiego obiegu, wydawaniem nielegalnych czasopism, m.in. periodyku „Żółw”. Jednocześnie działał w duszpasterstwach ludzi pracy i akademickim. Jeden z głównych organizatorów i działaczy Solidarności Polsko-Czechosłowackiej. Przed wyborami 4 czerwca 1989 roku organizował lokalny Komitet Obywatelski. W 2020 roku otrzymał wręczaną przez MSZ Republiki Czech nagrodę GRATIAS AGIT jako szósty wyróżniony w ten sposób Polak.
15.00 / KRZYSZTOF KASPRZYK
Literat, nauczyciel, publicysta, działacz opozycyjny w czasach PRL.
W sierpniu 1980 roku w prezencie dla strajkujących stoczniowców napisał wiersz „Do córki” – „Nie mam teraz czasu dla Ciebie / […] Jeszcze trochę poczekaj, dorośnij / Opowiemy Ci o tych wypadkach / O tych dniach pełnych nadziei […] / O tych ludziach, którzy poczuli / Że są wreszcie teraz u siebie / Solidarnie walczą o dzisiaj / I o jutro także dla ciebie”. Sam miał 23 lata i małe dziecko. Tekst podał przez Bramę nr 2. Potem muzykę skomponował Maciej Pietrzyk, a ballada stała się jednym ze strajkowych hymnów. Dołączył do strajkujących. Jego teksty ukazywały się w prasie emigracyjnej, m.in. w paryskiej „Kulturze”. W lipcu 1981 roku wyjechał do Berlina Zachodniego, gdzie współorganizował Grupę Roboczą „Solidarność” i redagował jej miesięcznik „Przekazy”.