1970 | 1981

PAMIĘCI DWÓCH POLSKICH GRUDNIÓW

ZWIEDZANIE SUBIEKTYWNE WYSTAWY STAŁEJ


Uczestniczka tragicznych wydarzeń Grudnia ’70 w Gdyni; dziewiętnastolatek, który podczas manifestacji we Wrocławiu cudem uniknął śmierci; osiemnastolatek, który za udział w manifestacji z okazji 3 maja przesiedział w areszcie ponad pół roku i został dotkliwie pobity przez służbę więzienną, oraz milicjant, który odmówił wykonania rozkazu – w rolę przewodników po wystawie stałej ECS wcieli się czworo uczestników wydarzeń sprzed lat. Zapraszamy na spacery subiektywne śladami wspomnień DWÓCH POLSKICH GRUDNIÓW.

termin
| 15 grudnia 2019, niedziela
miejsce | ECS, wystawa stała
wstęp | bilet: 1 zł + rezerwacja (formularz poniżej)
zbiórka | naprzeciwko kas ECS (parter)

przewodnik | Ewa Jażdżewska
godz. 11.00
17 grudnia 1970 roku uczestniczyła w przemarszu ulicami Gdyni, gdy manifestanci nieśli na drzwiach ciało Zbyszka Godlewskiego – osiemnastoletniego pracownika Zarządu Portu Gdynia, zastrzelonego rano przez żołnierzy, bohatera ballady o Janku Wiśniewskim. Pracowała na poczcie, informację o tragedii przekazała do Bydgoszczy, Wrocławia i Poznania. W sierpniu 1980 roku angażowała się w pomoc strajkującym, należała do Komisji Zakładowej NSZZ „Solidarność” w gdyńskim Kombinacie Budowlanym, gdzie pełniła funkcję sekretarza Rady Pracowniczej. Działalność opozycyjną kontynuowała po wprowadzeniu stanu wojennego – angażowała się w organizowanie struktur podziemnych, kolportowała materiały drugiego obiegu. Wiosną 1984 roku w jej mieszkaniu działał punkt przerzutowy podziemnej prasy.

przewodnik | Jarosław Hyk
godz. 12.30
Pochodzi z Wrocławia. Studiował na Akademii Rolniczej w swoim rodzinnym mieście. Angażował się m.in. w działalność Pomarańczowej Alternatywy, Niezależnego Zrzeszenia Studentów, a także Solidarności Walczącej. Był współzałożycielem Akademickiego Ruchu Oporu we Wrocławiu. 31 sierpnia 1982 roku podczas manifestacji został potrącony przez ciężarówkę ZOMO. Zdarzenie zostało zarejestrowane przez kamerę. Dramatyczne nagranie dostało się do mediów zachodnich. W niektórych z nich zostało opatrzone nieprawdziwą informacją o śmierci poszkodowanego. W rzeczywistości Jarosław Hyk odniósł poważne obrażenia, ale przeżył dzięki pomocy demonstrantów i skutecznej interwencji chirurgicznej. Materiał filmowy z tego zajścia można obejrzeć na wystawie stałej ECS.

przewodnik | Mariusz Kulis
godz. 14.00
Miał osiemnaście lat, gdy przyłączył się do manifestacji niepodległościowej z okazji rocznicy uchwalenia Konstytucji 3 maja – 3 maja 1982 roku w Gdańsku. Zaledwie niecałe dwa tygodnie później został zatrzymany w swoim domu. Trafił do zakładu karnego w Iławie. Wielokrotnie był przenoszony pomiędzy ośrodkami zatrzymania, najdłużej jednak przebywał w areszcie śledczym w Gdańsku – nieprzerwanie od 14 czerwca do 17 grudnia 1982 roku – gdzie został dotkliwie pobity przez służbę więzienną. Do 1988 roku był wielokrotnie legitymowany, zastraszany i zatrzymywany przez Milicję Obywatelską. Został Odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (2013) oraz Krzyżem Wolności i Solidarności (2018).

przewodnik | Bolesław Rutyński
godz. 15.30
Absolwent wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Gdańskiego. Pracę w służbie więziennej rozpoczął w 1975 roku w zakładzie karnym w Wejherowie. Bezskutecznie próbowała go zwerbować Służba Bezpieczeństwa. W 1980 roku, na fali sierpniowych strajków, próbował utworzyć związek zawodowy w swoim miejscu pracy – bezskutecznie. W konsekwencji spotkał go ostracyzm i zmiana stanowiska. Pierwszego dnia stanu wojennego poinformowano go o militaryzacji i kazano podpisać dokument stwierdzający, że jako wojskowy podlega rozkazom, a za odmowę ich wykonania grozi kara śmierci. Już 10 dni później miał okazję zakwestionować rozkaz, o czym opowie zwiedzającym podczas spaceru po wystawie stałej. 
W spotkaniu weźmie również udział Antoni Filipkowski – internowany w stanie wojennym opozycyjny bard i pieśniarz, który wykona autorskie piosenki upamiętniające te wydarzenia.