16.04.2021

DOKUMENT O STANIE WOJENNYM

Stan wojenny widziany oczyma ludzi Solidarności – filmowcy z Niemiec w Gdańsku i Warszawie kręcą film o wydarzeniach sprzed 40 lat w Polsce. Głównym planem zdjęciowym dla wywiadów jest wystawa stała ECS. Premiera w grudniu 2021 roku.

Film reżyseruje niemiecki dokumentalista Holger Preusse – wielokrotnie nagradzany filmowiec, a jednocześnie filozof, co nie jest bez znaczenia dla jego twórczych poszukiwań odpowiedzi na trudne pytania. Zainteresował się Polską już kilka lat temu. W 2020 roku premierę miał jego film o nieprzeciętnej pianistce, interpretatorce Chopina – „Martha Argerich w Warszawie” (ZDF, ARTE).
Tym razem na zamówienie niemieckiej stacji publicznej WDR i francusko-niemieckiego kanału ARTE sięga do historii polskich zmagań z reżimem komunistycznym.

Większość rozmów powstaje w scenerii wystawy głównej Europejskiego Centrum Solidarności.
– Ten film to kolejna nasza współpraca z ARTE. W 2019 roku uczestniczyliśmy w produkcji filmu o upadku komunizmu „Solidarność: Upadek muru rozpoczął się w Polsce”, autorstwa Ani Szczepańskiej – mówi Basil Kerski, dyrektor Europejskiego Centrum Solidarności. – Tym razem tematem produkcji jest stan wojenny, ale reżyser w rozmowach sięga znacznie głębiej niż tylko do wydarzeń z grudnia 1981 roku. Myślę, że siłą tego filmu jest opowieść, a podczas spotkania z reżyserem przekonałem się, że umie zapraszać swoich rozmówców do szczerych opowieści o tamtych latach.

Przed kamerą na zaproszenie reżysera siedli m.in.: Bogdan Borusewicz – współorganizator strajku w Stoczni Gdańskiej w Sierpniu ’80, który uniknął internowania w stanie wojennym i tworzył podziemne struktury Solidarności; Henryka Krzywonos – uczestniczka stoczniowego strajku, sygnatariuszka Porozumień Sierpniowych, w stanie wojennym organizująca pomoc internowanym i kolportująca wydawnictwa podziemne; Bogdan Lis – w Sierpniu ’80 organizujący strajk w swoim zakładzie pracy, w stanie wojennym ukrywający się i organizujący struktury podziemne Solidarności; Anna Maria Mydlarska – tłumacz w Biurze Tłumaczy Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność”, która po stanie wojennym nadal tłumaczyła wywiady Lecha Wałęsy i już pracowała jako dziennikarka opozycyjna, szefowa Działu Notacji Filmowych ECS. I oczywiście sam Lech Wałęsa – przywódca sierpniowego strajku, lider Solidarności, internowany w stanie wojennym.

Sam reżyser, zapytany o stosunek do najnowszej historii Polski, mówi: – Podczas studiów, a studiowałem nauki polityczne w Monachium, miałem przyjemność przez semestr studiować u profesora Władysława Bartoszewskiego, który w późniejszych latach był ministrem spraw zagranicznych i stał się ikoną polskich dążeń do wolności. Ten film to jakby domknięcie tamtego czasu. Jestem dokumentalistą, zapraszam moich bohaterów do zwierzeń i je notuję. To, co mnie mile zaskoczyło, to ich otwartość na rozmowę i szczere wypowiedzi. Jestem im za to wdzięczny. Trzeba ich relacje i wspomnienia zachować. Nie znajdzie się tych historii w książkach.

Dokument ma zostać pokazany w rocznicę stanu wojennego w programie ARTE.
– Cieszę się, że ECS wspiera tak ważny projekt europejskiego upamiętnienia rewolucji Solidarności – mówi Basil Kerski. – Wspólnie z producentami planujemy w grudniu pokaz filmu w uroczystej oprawie także u nas, w ECS.

Producentem dokumentu jest Berlin Producers Media.

  
fot. Grzegorz Mehring / Archiwum ECS
fot. Katarzyna Granacka / Archiwum ECS